DSCN0082 (6)

nej, a sprowadza się do umownego znaku lub zestawienia formuł, jak u Daniela Naborowskiego:

Na Hkroni żeńcom wieniec z klowia wity Lato przynosi, dar prace sowity. ⁸⁸

Najczęściej funkcję tę spełnia top śpiewu przy pracy, jak w cytacie z Wieiniaka i jak u Kochanowskiego:

[ oracz ubogi śpiewu,

Choć od prącej aż omdlewa.

(,Sobótka, Panna IX, w. 7—8)

Chłop sprawny, szczęśliwy, śpiewający przy pracy, to już nie sezonowy top poetycki, ale trwały mit spo-^ łcczny ⁸³, wzbogacony później o kolorową sukmanę; taki przeszedł w wiek XIX. Zanim jeszcze lioimmkulus ziemiańskiej poezji przyodział się w strój regionalny, spotykamy go w oświeceniowej powieści. To chłopi z parafii księdza Plebana J. Kossakowskiego („różne po polach tonem zgodnym piosenki nucące⁴⁴)⁸¹ i chłopi pani Podczaszy ny (M. D. Krajewskiego):

Płeć żeńska, oohędostwom, strojem i przyjemnością różniąca się od wynędzniałych, brudnych i ogorzałych od słońca kobiet wsi pogranicznych, czyniła miły widok patrzącym i wesołymi piosnkami, które przy robotach swoich nuciła, zdawała się ożywiać całą okolioę. ^u

Spójrzmy z tej perspektywy.! Chłopi mają czynić „miły widok patrzącym⁴⁴ i sprawnie działaj Właśnie reformistyczne idee oświeceniowe posługują się w obronie chłopa argumentem trafiającym w sformułowane tu wyobrażenie społeczne „siły eksploatującej naturę⁴⁴, Jest to argument o podwyższeniu sprawności działania, chłopi w zreformowanych dobrach są wydajniejsi, zysk reform jest obopólny, są bowiem też szczęśliwsi.

Homunkulus-żeńca może stanąć przy żniwach lub złożyć dożynkowy wieniec ⁸¹ (jak w Pm u Podstolim⁸⁷). W okresie od XVI do XVIII wieku spotykamy jednak

Hemu, 1.1 — 3 33