dydaktyka
7

167

Ekranowe „czytanie'

H-_;M t /nym n;iwc( przy poprawnym głośnym czytaniu, plamy takie i? i u pti|.t Ryimika opisu Sienkiewiczowskiego budzi wyobraźnię, | -ijm. fi pi/onosi w przeszłość i powoduje powstawanie nowych, ifi łiHNliujuw tajemniczości i grozy, zrozumienie inności sytuacji.

m

v\ t miitwr” uczy nie doczytywać dzieła literackiego do końca, i|h |ii>,Im Igzyslują zatem w świadomości czytelników kadłubki 0 t / v i 11 doskonale wiedzą nauczyciele poloniści, ale nie zawsze lite «|MtłWv / nowej formy uczniowskiego czytania. Tylko zgłębianie "“"'i w Mimach jego struktury Zapobiega białym plamom odbioru „iw In ma ekranowego”. Jak to robić? W jaki sposób? u iromlyl podkreśla, że film jest środkiem oddziaływania najbardziej d=^; mrchain/inów ludzkiego spostrzegania otaczającej rzeczywistości, fytyym doświadczeniu³. Około 90% wrażeń z otoczenia człowiek #śł pomoc.) receptora wzroku, 5% za pomocą receptora słuchu, Hb przypada na wszystkie inne receptory.⁴ Warstwa wizualna filmu f    jets/czc podstawę jego odbioru i oceny. Wyróżniamy w niej:

wielkości planów, kamery,

im pnid <lu widzenia kamery, filo nMmści obrazu,

|#y tiionlażowc,

Ml u \ i muc.

wielkości planów jest jedną z form ruchu, jakim posługuje się #Huaa podczas zdjęć może być nieruchoma lub poruszać się, np. - foflk o! własnej osi od strony lewej ku prawej lub odwrotnie (panora-fHfł Mn/r leż posuwać się równolegle do ruchu fotografowanej po-\i\- pizcdimolu, oddalać się lub zbliżać Gazda kamery, najazd, odjazd). Mfownd/il Iłaudry⁵, kamera jest nie tylko mechanizmem rejestrującym fi .i ł o! /.y wisi ość. Będąc centrum, punktem widzenia, względem którego si| przedmioty i z którego obserwuje się ruch, kamera stała się MteH fikcyjnym, percypującym rzeczywistość prezentowaną później na Mmi symuluje więc warunki istnienia podmiotu i sytuację patrzenia Mc/nmi kamery, zyskującej w ten sposób wymiar ludzki.⁶ Dźwięk p iliumwu) w filmie zaledwie dopowiedzenie.

IHpttmorfizacja kamery upodabnia jej „patrzenie” do spojrzeń twór-tp be/ względu na uprawiany rodzaj literacki. Jeśli w filmie kamera

fi W IcwUki. Wprowadzenie..., op. cit., s. 111.

I H (ćwieki. Podstawowe zagadnienia budowy utworu filmowego, w: Zagadnienia estetyki jłPlCH /Miarowa, red. R. Breyer, Warszawa 1955. f i Mumiiy. Ideologiczne skutki aparatu filmowego, „Powiększenie” 1985 nr 1, tłum. pifta. i

^‘i K Hanuszkiewicz, Kategoria spójności we francuskich badaniach nad filmem, w: SmMhp odbiorca, red. A. Helman, Wrocław 1991, s. 30.