Emblematy1

Opracowanie graficzne Dariusz Górski

ii 38 78 6 4

© Copyright by Paulina Buchwald-Pelcowa and Janusz Pelc Warszawa 2001

ISBN 83-86842-76-8-

Tytuł dotowany przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

Wydawnictwo NERITON, Warszawa 2001 Wydanie I

Nakład 500 egzemplarzy Objętość 16,5 arkuszy wydawniczych

WSTĘP

•,0 •('O.

ZbigniewaMorsztynąspotkanie-zegnaną już w wieMXVL^wpełni rozkwitłą w wieM XVII emblematyk^-4irzeczywistniło sie zapewne dość" ! wcześnie. Na pewno'dókbnM"d“śi^^rzed rokiem 161^/fskoro w lipcu [ 1 w sierpniu tegoż roku przyjaciel Pana Zbigniewa, Kazimierz Krzysztof-^ Kłokocki pisał do autora świeżo dwukrotnie na terenie Rzeczypospolitej wydanego poematu o Sławnej Wiktoryi nad Turkami pod Chocimiem w roku 1673, że zamierza drukować, również w Słucku, przesłaną przez M orsztyna księgę jego wierszy oraz - być może w tejże księdze lub nawet osobno - jakieś teksty poety-arianina wraz z emblematycznymi rycinami. Pytał nawet Kłokocki Zbigniewa Morsztyna, czy oczekiwane, a nie wysłane od razu wraz z tekstami ryciny emblematów otrzyma, by zamierzony druk był „cum figuris”? Czy też ma teksty oddać do druku bez rycin?¹

Zbigniew Morsztyn już wcześniej zapoznać się musiał z niektórymi krążącymi zbiorami popularnych emblematów. Podobnie jak inni poeci baroku w pisaniu swych wierszy liryeznycfy&orzystał z doświadczeń oraz Inspiracji embłematyk^/Emblematyczne skojarzenia podsuwę^wizerunek Śmierci w programowym Votum poety-arianin^rzywołany we wspomnie-n iu jego trudnych lat żołnierskich:

Śmierć przed oczyma lata, gdy się szyki Straszne miesząją, brzmią nieba okrzyki, Świata nie widać, dzień nocą odziany,

Z piaskiem zmieszany².

III

1

   J. i P Pelcowie, wstęp do: Miłości Boskiej i Ludzkiej skutki różne wraz z siedem-nastowieczną polską wersją tekstów do „Amoris Diotiii et Humani effectus u arii”, Warszawa 2000, s. 9. Por. też cytowane i przywoływane tu źródła i opracowania.

2

   Z. Morsztyn, Wybór wierszy, oprać. J. Pelc, Wrocław 1975, s. 110.