Foto1903

TT Zirz^luntc kiyzysowe w samorządzie 1. Zagadnienia wstępne 13

1.2 Zarządzanie bezpieczeństwem powszechnym

Każde państwo to rozbudowana struktura posiadająca wiele wzajemnych j^* lacji między obywatelami, tworzącymi różnorakie grupy społeczne, formalne lub ? nieformalne. Jednak podstawową istotą państwa jest realizacja pewnych';\vspól- J nydi potrzeb - jedną z nich jest zapewnienie bezpieczeństwa każdemu obywa- i telowi oraz całemu społeczeństwu. Już Platon głosił ideę państwa zapewniające- i go zaspokojenie potrzeb, w tym wartości najwyższej - bezpieczeństwa. Decydenci,! tworząc politykę bezpieczeństwa, muszą pamiętać o podstawowych celach, które i państwo osiąga w ramach jej realizacji. Do tych celów możemy zaliczyć zapew-1 nienie przetrwania państwa jako takiego, niezależność polityczną oraz utrzymanie I odpowiedniej jakości życia⁵. Mając u podstaw tak zdefiniowane cele państwa, mo- J żerny przejść do odpowiedzi na pytanie: czym jest system bezpieczeńsjtWa*pań-1 stwa? Jest to nic innego, jak „skoordynowany wewnętrznie zbiór elementóty $r-1 garuzacyjnych, ludzkich i materiałowych, ukierunkowanych na przeciwdziałanie 1 wszelkim zagrożeniom państwa, a w szczególności pofitycznym,gospodarczyń|» psychospołecznym, ekologicznym i militarnym"⁶. Mamy tu do czynienia z zaso-1 bami ludzkimi, organizaq‘ą rozumianą jako państwo, czyli wszystkimi elementanuj którymi zgodnie z teoriami ekonomicznymi możemy zarządzać. To, co opisano po- j wyżej zmusza nas do sięgnięcia po ważny element teorii zarządzania/, czyli do tzw. i /„zarządzania przez cele".

W przypadku państwa, najważniejszym celem jest zapewnienie' bezpieczens ► stwa. Dbanie o bezpieczeństwo obywateli to jeden z podstawowych rodzajów usług Ipublicznych. W tym miejscu dochodzimy do koncepcji zarządzania sprawami puhH ilicznym, zarządzania publicznego. W. Mikułowski określa zarządzanie publiczni!

[ „jako funkcję kierowania i organizowania działalności organizacji wyposażonych j E przez władzę publiczną w zadania i kompetenqe zmierzające do realizaqi interes i,

[ su publicznego".⁷

\ Tak więc bezpieczeństwem, rozumianym jako pewien stan wolny od zagrożeń/! E możemy zarządzać Pozostaje jednak pytanie: co będzie miarą efektywności takie-i go kierowania? Zapewne będzie to stopień poczucia bezpieczeństwa obywateli,

I czy też sprawność organizacyjna administracji publicznej, mierzona czasem reak-I cji na zagrożenia.

■ W zarządzaniu bezpieczeństwem ważną rolę odgrywa system wspomagania decyzji SWD-DSS (Dedsion Support System). Stanowi on znaczące uzupełnienie procesu zarządzania wtedy, gdy mamy do czynienia z poważnymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa powszechnego. W sytuacji odbiegającej od mrmalnego stanu bardzo ważne jest posiadanie pełnego zasobu danych, związanych z zagrożeniem, z posiadanymi zasobami, z możliwościami ich wykorzystania, peszcie bardzo ważny jest szybki przepływ decyzji pomiędzy poszczególnymi poziomami zarządzania. W tym miejscu warto przytoczyć, w ślad za A. Wiśniewskim, definicję wspomagania decyzji wg B. Roya: „Wspomaganie decyzji jest działalnością tego, który na podstawie jasno wyrażonych, lecz niekoniecznie w pełni sfor-malizowanych modeli pomaga znaleźć elementy odpowiedzi na pytania, jakie stawia decydent w procesie decyzyjnym, elementy wyjaśniające decyzję, zalecane lub po prostu uprzywilejowane pewne zachowania w celu zwiększenia spójność między ewoluq'ą procesu z jednej strony, a celami i systemem wartości decydenta z drugiej strony"⁸.1 wreszde dochodzimy do określenia, czym jest wspomaganie decyzji - najbardziej przejrzyście możemy SWD scharakteryzować jako „interakcyjny system przetwarzania i prezentacji danych wykorzystywanych w bieżących iprpcesach podejmowania decyli, spełniający warunki: efektywnej selekcji danych, |j|zystępnej dla użytkownika formy prezentacji wyników analizy oraz prostoty Spsługi"*.

•>,&W państwie demokratycznym modelowy system zarządzania bezpieczeństwem powszechnym składa się z 3 elementów: podsystemu kierowania, podsystemu wykonawczego militarnego oraz podsystemu wykonawczego pozamilitarnego.

BKNa podsystem kierowania składają się wszystkie organy kierownicze odpowiedzialne za realizaq‘ę zadań obronnych państwa, które posiadają pewien aparat wykonawczy (administraq‘ę) oraz infrastrukturę. W razie zagrożenia bezpieczeństwa następuje jego rozwinięcie.

^Podsystem wykonawczy militarny to nic innego, jak siły zbrojne. Z punktu widzenia organizacyjnego dzieli on siły zbrojne na: wojska operacyjne oraz siły i środki obrony terytorialnej, a z punktu widzenia środowiska, w którym działają na: wojska lądowe, wojska lotnicze i obrony powietrznej kraju^,0.

- -Podsystem wykonawczy pozamilitarny ukierunkowany jest na ochronę ludności i struktur państwa w warunkach zagrożenia klęskami żywiołowymi, katastrofami technicznymi. Jednocześnie zapewnia on materialne podstawy egzysten-q‘i ludności w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa. W wyjątkowych

* Ai Wiśniewski:, op. dl* *• 76-77, cyt, za B. Roy, Wielokryteriolne wspomaganie decyzji, Warazawa 1990, tM. ;* A*WlinJewakl,0p.ci/»».77.

|* Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwo narodowego, op. dl* ś. 66-69,

¹ R. Zięba, Kategoria bezpieczeństwa w nauce o slotu tikach mi(dzyitandowyth, w Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XIX wkku, red. D. B. Bobrow, E. Hallżak, R. Zięba, Warszawa 1997. i * Statnil terminów z zakresu hezpleezeilstwa narodowego, op, dl, t, 40:

’ W. Mikułowski, Nauka administracji, umykanie publiczne I paradygmat rządzenia publicznego, w. Z teorii I praktyki zarządzania { {pobOcznego, re«L B. Kożuch, T. Markowski, Bialyitok 2005, s. 65.