Foto1904

14

Zarządzanie kryzysowe w samorządzie

1. Zagadnienia wstępne

19

przypadkach może wspomagać zasobami ludzkimi i materiałowymŁgiły zbrojnej państwa. Wśród podsystemu pozamilitarnego można wyróżnić ogniwa informa-j cyjne, ochronne i gospodarcze. W sensie organizacyjnym występują one w struktu-1 rach poszczególnych resortów, natomiast równocześnie mogą być zorganizowana w sposób terytorialny jako lokalne systemy obronne.

Ogniwa informacyjne realizują zadania związane z przepływem informacp^p)-między organami państwowymi, odpowiadają za ochronę i propagowanie ińtereM sów państwa na arenie międzynarodowej, realizują politykę informacyjną w czasie] sytuacji kryzysowych. [

Ogniwa ochronne odpowiadają za zapewnienie warunków bezpiecznegofunk-j (jonowania struktur państwa oraz ochronę ludności i majątku narodowego przed ] skutkami militarnych i pozamilitarnych sytuacji kryzysowych. ^

Podstawowym zadaniem ogniwa gospodarczego jest realizacja zadań związa-j nych z zapewnieniem materialnych podstaw funkcjonowania systemu obronnej go oraz przetrwania ludności w warunkach kryzysu.

Przyjrzyjmy się, jak w praktyce odbywa się zarządzanie bezpieczeństwemra>-wszechny m w Polsce. Generalnie tę kwestię unormowała Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP^U. System obronności Rzeczypospolitej Polskiej stanowią wszysfcj kie siły i środki przeznaczone do realizacji zadań obronnych, odpowiedniego tychj zadań zorganizowane, utrzymywane i przygotowane. Strategia Bezpieczeństwa RP składa się z podsystemu kierowania bezpieczeństwem narodowym oraz kilku, podsystemów wykonawczych.¹¹.

Organy kierowania państwa odpowiadające za realizację zadań obronnych powiązane są ze sobą informacyjnie i pozostają w relaqach kompetencyjnych/wraz ze swoim aparatem wykonawczym (administracyjnym, sztabowym, organizacyjnymi oraz niezbędną infrastrukturą. Tym samym tworzą podsystem kierowania obronnością. Podsystem ten, przygotowywany w czasie pokoju, jest zdolny do stosownej go rozwinięcia na czas zagrożenia bezpieczeństwa państwa (zewnętrznego kryzysu polityczno-militarnego) i wojny.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów - jako organy sprawując^{1 2} władzę wykonawczą - są naczelnymi organami kierowania obronnością i wykonują; swoje zadania w tym zakresie na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych ustaw.

• Konstytucja w art 126 ust 2 stanowi, że „Prezydent RP stoi na straży suweren| nośó i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego te-l rytorium". Jest on też najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospdj

■    Strategu Bezpieczeństwa Narodowego RP, zatwfeidzona 13 listopada 2007 r. wwwjnon.gor.pl

■    cy.ot.iix

___ _    __:______■ -V_Jt litej Polskiej. Warto wspomnieć w tym miejscu, że na mocy art 135 funkcjonuje Rada Bezpieczeństwa Narodowego jako organ doradczy Prezydenta RP „(...) w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa".

B Natomiast, jeśli chodzi o zakres kompetenqi Rady Ministrów, to zapewnia ona bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny¹³.

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, przewiduje reagowanie państwa na sy-tuacje kryzysów o charakterze niemilitamym, np. działania terrorystyczne. W tym przypadku główną rolę w zarządzaniu działaniami antykryzysowymi odgrywa ad-ministraq'a rządowa, na czele z Radą Ministrów. Szerzej o organizacji systemu an-mkryzysowego w dalszych rozdziałach niniejszej publikacji.

1.3 Sytuacja kryzysowa (kryzys)

B Pojęcie „kryzysu" jest definiowane różnorako. Samo słowo kryzys pochodzi od gr. krino, co oznacza: rozróżniam, rozstrzygam; wskazuje również na pewnego rodzaju załamanie, pękniecie, czyli moment w którym następuje rozstrzygnięcie, oddzielenie. Inne ffefinicje określają kryzys jako:

B - przesilenie stanu rzeczy poprzedzające zwrot ku dobremu lub demu, stan Jroebezpieczny,¹⁴

B-moment, okres przełomu, przesilenia, decydujący zwrot,¹³ B- zmianę, często decydującą, korzystną lub niekorzystną w trakcie choroby, Kecydujący moment istnienia, trudną fazę dotykającą grupę społeczną, załamanie równowagi między wielkościami (wskaźnikami) ekonomicznymi (np. między produkcją a konsumpcją)¹⁶.

»Wreszcie Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych definiuje kryzys jako okres przełomu, punkt zwrotny, moment, w którym rozstrzygany jest dalszy stan rzeczy, czyli trwanie lub nie danego przedmiotu.¹⁷

Możemy scharakteryzować kryzys jako jakiś swoisty przełom między dwoma okresami funkcjonowania danego sytemu, oczywiście taki przełom może być bardziej lub mniej dotkliwy; cechuje się różnymi okresami trwania, ale zawsze narusza istniejący stan równowagi¹⁸, a gdy nie zapobiegamy mu, nie przeciwdziałamy, może spowodować nieodwracalne zmiany w systemie (w naszym przypadku system równoważny jest państwu).

1

° Art. 146 ust 4 pkt 7 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 19971 “ Sfecm² jezyt² pddaego PWN, 2004.

“ T. KopaLLri&kt, Słownik aymiw obcych I zwn>ltw obcojęzycznych, Warszawa J969, ². 417.

2

U petit Lamusie, LAROUSSE, Parts 1994, s. 292.

^D W. Kjtlcr, Wybrane aspekty kumipąnia ptiitlwetn r sytuacjach kryzysaeych w obronie runodowef RP wobec tryzmtrf i zagmteri współczesności. AON, Warszawa 1999.

" Por. Sosnowski A. Zamiar Z. op. dl, s. 47.