Foto1906

18 Zarządzanie kryzysowe w samorządzie

Ryc. 1 Źródła inicjujące powstanie sytuacji kryzysowej w państwie

ŹRÓDŁA KRYZYSU

NATURA    CZŁOWIEl

► PRZECIW PRZYRODZIE

>    WODA

(m.in. gwałtowna opady, powodzią)

>    OGIEŃ (m.in. pożary)

>    ZIEMIA

(trzęsienia ziemi, osunięcia terenu)

>    POWIETRZE

>    KOSMOS

>    ŚWIAT ORGANICZNY

► PRZECIW CZŁOWIEKOWI J -

>•

•    Konflikty, wojny

KATASTROFY

EKOLOGICZNE

•    Przestępstwa

TERRORYZM ..

Epidemie, zatrucia, - ■ choroby ludzi i zwierząt

Źródło: Opracowanie własne, na podstawie: J. Świecki, Ogólne zasady przygotowania sil i środków cywilnej służby I zdrowia do ratowania..,^—.—s. 38, oraz A. Sosnowski Z. Zamiar, Wybrane aspekty zarządzania bezpieczeństwem pnń- j stwa,---*. 45.

1.4 Zarządzanie w sytuacji kryzysowej (crisis management) jako szczególny przypadek zarządzania bezpieczeństwem powszechnym

Najbardziej istotnym elementem systemu bezpieczeństwa powszechnego jest j zdolny do odpowiedniego reagowania na istniejące zagrożenia system zarządza- ■ nia kryzysowego, tzw. crisis management, oraz system zarządzania ,w stanach ] nadzwyczajnych. System ten powinien sprawnie reagować na występujące zagro- j żenią oraz usuwać ich skutki. Powinien być elastyczny i umożliwiać określanie, J i analizowanie nowych zagrożeń, które do tej pory nie były umieszczone yf, katalogu zagrożeń i nie przewidziano procedur mogących im przeciwdziałać. .

Przy rozpatrywaniu powyższej problematyki punktem wyjśda musi być biznesowa koncepcja crisis management, według której,,(...) kryzys jest wynikiem: | nieplanowanych zdarzeń zakłócających lub zagrażających normalnemu funkcjono- I waniu firmy"²⁴. Równocześnie możemy stwierdzić, że „kryzys to główne, nieprze* |

IŁ OMcom, Management Micmfflan, London 1989, f. 237.

nddywalne wydarzenie, które ma potencjalnie negatywne efekty, znacząco ograniczające działalność organizacji w dziedzinie produkcji, usług, zatrudnienia, kondy-qi finansowej i reputacji"²⁵.

i W czasie kryzysu mamy do czynienia z krótkim czasem podejmowania decyzji, niewielkimi możliwościami przewidywalności zdarzeń, niepewnością. Działalność [państwa jako organizacji jest trwale zakłócona, możliwość kontroli nad organizaqą zostaje zachwiana lub utracona, ograniczone są możliwości rozwojowe, dochodzi do naruszenia publicznego zaufania, pojawia się strach. Amerykański Institute ot Crisis Management wyróżnia 4 grupy źródeł powstawania kryzysów:

I 1) czynniki losowe (np. trzęsienia ziemi, gwałtowne ulewy),

1 2) problemy techniczne (np. awaria zakładów),

§, 3) błędy ludzkie (np. katastrofy komunikacyjne),

1 4) błędne decyzje kierownictwa.²⁵

I Rozpatrując proces zarządzania sytuaqami kryzysowymi należy pamiętać, że sytuacje takie w państwie mają charakter konfliktowy (polityczno-militarny) coraz niekonfliktowy, czyli cywilny, oba mogą występować rozłącznie lub łącznie, a przez to wymagają podjęcia działań nadzwyczajnych. Często mają charakter subiektywny, zależny od powagi, z jaką oddziałują na poczucie bezpieczeństwa okre-

Ryc. 2 Model sytuacji kryzysowej

” R M Umlon, CriiU Managtmtnl, Oxford Piet* Publisher* 1993, & 12. * Tuiiłt, s. 52-53.    |