104 Zarządzanie kiyzyiowe w samor/^dzk-
j$$mogą być ujawnione, bo groziłoby to Ich wykorzystaniem przez potencjalnych ^Rtrzestępców, terrorystów i innych ludzi mogących wywołać sytuaq'ę kryzysową bądź zaszkodzić przebiegowi akcji ratunkowej. Służby i osoby zaangażowa-ne w działania informacyjne i profilaktyczne powinny stale monitorować wypływ informacji pod tym kątem.
• Zasada minimum koniecznej informacji - wynika ona z dwóch ważnych Kjjychologicznlc powodów. Po pierwsze, z różnego rodzaju badań wynika, źc ludzki umysł ma ograniczoną pojemność i mniejsza ilość informacji, precyzyjnie dobranej, ma większe szanse utrwalić się w świadomości, niż informacji kompletna, ale bardzo rozbudowana, z którą umysł ludzki nie potrafi sobie poradzić. Zbyt obszerne treściowo ulotki, reklamy i informacje są ignorowane ^Szybko zapominane. Informacje proste, krótkie i schematyczne utrwalają się rja dłużej i są bardziej funkcjonalne w sensie gotowości do ich przypomnienia 1; użycia. Po drugie, należy unikać niepotrzebnego „straszenia" społeczeństwa, stąd Informację o zagrożeniach przekazywaną ludziom należy dokładnie BBZemyśleć, by informować tylko o rzeczach niezbędnych, ą pewne informacje wręcz przemilczeć (nie ukrywać lub ignorować) w interesie zainteresowanej Bmbłeczności.
Zasada 'oszczędności i właściwych proporcji - oczywista zasada mówiąca o konieczności dostosowania działań do warunków i potrzeb lokalnych oraz troski Wydatkowanie publicznych pieniędzy na tego typu akqe. Trudno usprawiedliwić szeroką akcję uświadamiającą przed lawinami i przygotowującą ^ doradzenia sobie w sytuaqi ich wystąpienia mieszkańców Warszawy lub inne-go miasta położonego na nizinach. Często takie nieprzemyślane i niepotrzebne faziałania utrudniają w przyszłości podjęde prac naprawdę w danej społeczno-i ści niezbędnych
Zasada troski o poczucie bezpieczeństwa- trochę związana z zasadą omawia-ną powyżej, mówi o tym, że należy informować i edukować poprzez rozwija* imembżytywnych kompetencji i umiejętności oraz akcentowanie aktywnych Iprćłyowań i korzyści z nich wynikających, unikać natomiast należy akcentowania zagrożeń, niebezpieczeństw, drastycznych opisów skutków wypadków i sytuacji kryzysowych oraz skutków braku właściwych zachowań. Działania pomyślane jako pomocne człowiekowi czasem mogą mu szkodzić. Wj|ęj|dedzinie kontaktów lekarza z pacjentem zjawisko takie nazwano za-Parzeniami jatrogennymi (gr. iatreios - lekarz), kiedy to lekarz, nieostrożnie ^komunikując się z pacjentem, prowadzi do pojawienia się u niego objawów, ^których wcześniej nie miał. Przygotowanie obywatela przez służby do raczenia sobie w sytuacji kryzysowej nie może prowadzić do wyrobienia po-
I staw ucieczkowych i zamknięcia się przez niego za kratami we własnym l ufortyfikowanyimdomu. *
< Zasada współpracy *?, działania te zawsze powinny być prowadzone w ścisłej i współpracy z innymi służbami, które funkąonują na danym obszarze. Nie mogą I być prowadzone bez ich wiedzy i zgody, bo mogą się spotkać z takimi reakcja-L mi z ich strony, które obniżać mogą skuteczność działań.
♦ Zasada aktualizacji - działania te muszą być ciągle dostosowywane do zmie-I mających się zagrożeń oraz stanu świadomości społecznej, materiały doskona-f lone i uatrakcyjniane, by mogły korzystać z efektu świeżości ważnego w percep-I cji i zapamiętywaniu przekazów.
; Skuteczne komunikowanie się ze społeczeństwem w toku sytuacji kryzysowych jwymaga opisanych powyżej działań w okresie poprzedzającym wystąpienie tych [sytuacji. Jeśli prowadzone one będą w różnorodny sposób i z zachowaniem opisanych wyżej zasad, stwarza to dobre podstawy do działań w kolejnej fazie.
7.3. Komunikacja ze społeczeństwem tuż przed sytuacją kryzysową i w fazie alarmowej
L Sytuacja, w której rozpoczyna się jakieś zdarzenie kryzysowe lub właśnie się |wydarzyło, jest niezwykle trudnym momentem dla uczestniczących w nim ludzi [Nagły skok adrenaliny przygotowujący człowieka do działania powoduje też trud-ne do kontrolowania reakcje emocjonalne i zachowania. Mogą one potęgować trud-[nośd spowodowane sytuacją kryzysową i utrudniać radzenie sobie z nią.
I Niezwykle ważnym aspektem w relacjach władz i służb zaangażowanych Wsytu-ację kryzysową ze społeczeństwem staje się zatem umiejętne komunikowaniesię. Po-winnoonopomagaćwopanowaniuemocjiludziiwskierowaniuichaktywnośriwtaką stronę, by służyła ona konstruktywnie procesowi radzenia sobie z sytuacją tnidną. By osiągnąć taki cel, musimy kierować się w fazie alarmową kilkoma podstawowymi zasadami:
' Komunikacja musi być natychmiastowa, wcześniej przygotowane urządzenia i ludzie powinni zadziałać tak szybko, jak tylko to jest. możliwe. Sytuacja alarmowa nie znosi pustki - jeśli nie pojawi się jasny przekaz zorganizowany ; przez służby, to miejsce to wypełni natychmiast płotka i panika.
' Komunikaąa musi być precyzyjna i czytelna. Ludzie muszątisłysziećjianpikiót-ko, co im zagraża, jak i gdzie mogą się ewakuować; jeśli zachodzi taka potrzeba, gdzie i po co są potrzebni, jeśli są potrzebni ’ Przekaz musi być spójny i pochodzić z jednego źródła, jeśli nawet różne źródła i służby wysyłają informację alarmową, to