Foto2263

■■■■

ny p^ewoc

w odniesieniu do działalności PSP w przypadku bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa wspólnoty samorządowej, w szczególności życia lub zdrowia, wójt (burmistrz, prezydent miasta) lub starosta może wydać komendantowi powiatowemu (miejskiemu) PSP polecenie podjęcia działań w zakresie właściwości PSP zmierzających do usunięcia tego zagrożenia'⁵. Znacznie szersze uprawnienia przyznano im w odniesieniu do działań krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Mianowicie komendant główny PSP, wojewoda lub starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują tym systemem

Do listy okoliczności uprawniających organy administracji ogólnej do podejmowania działań trzeba dodać klęskę żywiołową. W systemie prawnym funkcjonują dwie jej definicja, Zgodnie z dekretem z dnia 23 kwietnia 1953 r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych klęskami są wszelkiego rodzaju zdarzenia żywiołowe:

1)    zagrażające bezpieczeństwu życia lub mienia większej liczby osób albo tez

2)    mogące wywołać poważne zakłócenia gospodarki narodowej, w szczególności w komunikacji miejskiej na skutek nadmiernych opadów śnieżnych¹⁷, dla których zwalczania konieczna jest zorganizowana akcja społeczna.

Przepisy dekretu mają zastosowanie również w przypadku katastrof, o ile katastrofy te odpowiadają określeniu zawartemu w ust. 1 pkt 1 i 2. '*

Natomiast zgodnie z ustawą o stanie klęski żywiołowej ilekroć mowa o klęsce żywiołowej - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.

Już ten krótki przegląd podstaw prawnych wskazuje na mnogość istniejących pojęć i idących w ślad za nimi uprawnień: sytuacja nadzwyczajnego zagrożenia (gdzie indziej nazywana sytuaqą nadzwyczajną, sytuacją szczególną bądź sytuacją szczególnych zagrożeń'*), bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wspólnoty

An. 14 aa. 3 aamy z dnu 24 arrpnu 1991l o Państwowej Straży Pożarnej (tekst Jedni DzU nr 12, poz.68 zczm.).

'* Alt. I4u>i. 3 mowy z dnu 24 sierpnia 2001 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst- jcdit OzU z 2009 r. nr 178, j»Ł 1380).

¹ Foma zapmi ugodna z oryginałem.

" An. I uti 112 dekretu z dnia 23 kwietnia 1953 r o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (DzU nr 23, poz. 93 w żmi).

” Ti kim ninJefiniowanym pojęciem posługuje się Konstytucja RP w ort. 228.

Schemat nr 1. Zależności pomiędzy sytuacjami związanymi z występowaniem zagrożeń

Zagrożenia _ nieakceptowane

Zagrożenia nieakceptowane społecznie są zagrożeniami o typowym charakterze i zasiągu terytorialnym, wymagającymi podjęcia autonomicznych działań przez służby. inspekcje i straże przy rutynowym wsparciu Innych służb I organów, w oparciu o wspólne piany i procedury.

Zagrożenia nadzwyczajne (sytuacje nadzwyczajne)

Sytuacje kryzysowe (w tym klęski żywiołowe)

Stany nadzwyczajne (kwalifikowane):

• stan klęski żywiołowej • stan wyjątkowy • stan wojenny

Zagrożenia nadzwyczajne to nieakceptowane społecznie zagrożenia dla życia, zdrowia bądź środowiska, które ze względu na swój charakter lub zasięg wykraczają poza ramy działań rutynowych poszczególnych służb. Inspekcji bądź straży:

Sytuacja kryzysowa to szczególny przypadek sytuacji nadzwyczajnej, w trakcie której doszło do znacznego ograniczenia działalność właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sil, środków bądź kompetencji.

Pod pojęciem stanu nadzwyczajnego (kwalifikowanego) należy rozumieć pojawienie się w państwie sytuacji kryzysowej, do której rozwiązania zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Efektem wprowadzenia stanu nadzwyczajnego może być: koncentracja władzy w rękach prezydenta i rządu, ograniczenie praw I wolności obywateli, zmiany w strukturze I zasadach funkcjonowania organów państwowych oraz zmiany w systemie stanowienia prawa.

Źródło: Opracowanie własne.

samorządowej, sytuacja kryzysowa, klęska żywiołowa, stan nadzwyczajny. Spróbujmy usystematyzować te pojęcia, pamiętając, że ani sytuacja nadzwyczajnego zagrożenia, ani bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wspólnoty samorządowej nie zostały w ustawach zdefiniowane.

Zagrożenie wymagające doraźnej reakcji. W takiej sytuaqi działalność różnego rodzaju służb, inspekcji i straży prowadzona jest na podstawie przepisów ich dotyczących".

Sytuacja nadzwyczajnego zagrożenia. Biorąc pod uwagę uprawnienia, jakie są z nią związane, można przyjąć, że jest to takie zagrożenie dla życia, zdrowia bądź środowiska, które ze względu na swój charakter bądź zasięg wykracza poza

²⁰ M. Siec, Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych - organy, kompetencje, finanse |w-j Paitslwo - Rząd -Admirn-stracia. Biuletyn Programu Reformy Administracji Publicznej ISP, wrzesień 1999, nr 12.

25