Image 125

przedsiębiorstwa w całym rynku jest niewielki. W rezultacie zmiana ceny nie wpłynie znacząco na popyt konkurentów, którzy nie podejmą odpowiednich kroków odwetowych przed ustaleniem ostatecznej ceny przez przedsiębiorstwo. Z tej racji krzywa PM_p przedsiębiorstwa odnosi się do krzywej popytu dd.

Wykres 122. Konkurencja monopolistyczna

Zgodnie z warunkami maksymalizacji zysku monopolu, ceną maksymalizującą zysk przedsiębiorstwa jest cena P₂. Jeżeli konkurenci nie zmienią swoich cen, wówczas przedsiębiorstwo będzie produkować i sprzedawać wielkość Q₂.

Przyjmijmy, że przedsiębiorstwa konkurencyjne znajdują się w podobnej sytuacji wyjściowej, tzn. że ceny po których sprzedają swoje produkty nie maksymalizują ich zysków. Konkurenci również obniżają ceny swoich produktów w wyniku czego sprzedaż produktów przedsiębiorstwa po cenie P₂ wyniesie Q’₂. Wielkość tę wyznacza przecięcie się ceny P₂ z krzywą popytu DD.

Na rynku powstała nowa sytuacja. Krzywa popytu dd przesunęła się tak, że nowa krzywa popytu d’d’ przecina krzywą DD przy poziomie ceny P₂. Krzywa d’d’ wyznacza nową relację cena - wielkość sprzedaży przedsiębiorstwa przy założeniu, że ceny konkurentów pozostają niezmienione. Nową sytuację rynkową prezentuje wykres 122B. Krzywe DD, KM oraz wielkości P₂ i Q’₂ są takie same, jak na wykresie A. Równocześnie krzywa dd przesunęła się do d’d’, która przecina krzywą DD w punkcie B’. Punkt ten odpowiada cenie P₂ i wielkości sprzedaży Q’_z. Wraz z przesunięciem się krzywej dd przesunięciu ulega także krzywa PM_p. Nowa krzywa przychodu marginalnego PM_p, przecina krzywą KM w punkcie C’. Podobnie jak w sytuacji wyjściowej cena P, nie była ceną maksymalizującą zysk, obecnie cena P₂ nie maksymalizuje zysku przedsiębiorstwa. Jeżeli przedsiębiorstwo ponownie dostosowuje cenę i zmniejsza ją do P₃. natomiast konkurenci nie zmniejszają swoich cen, wtedy Q₃ jest wielkością sprzedaży maksymalizującą zysk przedsiębiorstwa. Należy jednak przyjąć, że konkurenci obniżą, z podobnych jak poprzednio przyczyn, ceny swoich produktów. W rezultacie akcji konkurentów przedsiębiorstwo sprzeda jedynie wielkość Q’₃, wyznaczoną w punkcie przecięcia się P₃ i krzywej popytu DD. Krzywa d’d’ przesuwa się ponownie w taki sposób, aby przeciąć krzywą DD przy nowym po* ziomie ceny P₃. Na rynku powstaje nowa sytuacja, itd.

Kolejne reakcje dostosowawcze przedsiębiorstwa doprowadzają do ta-Kiej sytuacji, w której przedsiębiorstwo nie jest już zainteresowane w dalszej zmianie ceny. Przedsiębiorstwo osiąga równowagę w krótkim okresie czasu. Cena równowagi oraz odpowiadająca jej wielkość sprzedaży zapewniają przedsiębiorstwu zysk maksymalny (wykres 123).

Wykres 123. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji monopolistycznej

Przedsiębiorstwo działające na rynku konkurencji monopolistycznej osiąga równowagę w krótkim okresie czasu wówczas, kiedy KM i PM^ przecinają się w punkcie C_e, natomiast D i d_e przecinają się w punkcie A_e. Punkty te wyznaczają cenę P_e oraz wielkość sprzedaży Q_e, które maksymalizują zysk przedsiębiorstwa. Zmiana ceny nie poprawia sytuacji przedsiębiorstwa.

W punkcie równowagi zysk przedsiębiorstwa może być dodatni, zerowy lub ujemny w zależności od położenia krzywej kosztów przeciętnych. Jeżeli koszt całkowity przeciętny (KCP) znajduje się poniżej punktu A_e, wówczas przedsiębiorstwo osiąga zysk dodatni. Jeśli KCP równa się A_e zysk przedsiębiorstwa wynosi zero, natomiast położenie KCP powyżej A_e oznacza, że przedsiębiorstwo osiąga zysk ujemny. Pomimo realizowania zysku ujemnego przedsiębiorstwo może kontynuować produkcję, o ile koszt zmienny przeciętny (KZP) produkcji Q_e pozostaje niższy od ceny P_B.

RÓWNOWAGA W DŁUGIM OKRESIE CZASU

W długim okresie czasu zmiany rozmiarów produkcji odbywają się na drodze zmian wielkości przesiębiorstwa i jego aparatu produkcyjnego. Równocześnie zmienia się liczba przedsiębiorstw (sprzedawców) wytwarzających daną grupę Produktów. Napływ lub odpływ przedsiębiorstw oznacza, iż"krzywa popytu DD, która w krótkim okresie czasu jest dla przedsiębiorstwa dana, w okresie długim ^staje się zmienna.

Wykres 124 przedstawia punkt równowagi długookresowej przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji monopolistycznej. Równowaga przedsię-

251