Image 66

ROLA PRODUCENTA W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Producent jest podmiotem gospodarczym, który decyduje co i ile produkować. Stosując wybraną technologię oraz organizację produkcji producent dostarcza na rynek dobra kupowane następnie przez konsumentów tych dóbr.

Produkowanie dóbr odbywa się w przedsiębiorstwie, którego forma instytucjonalna może być zróżnicowana. Przedsiębiorstwo może być własnością prywatną jednej osoby lub wielu osób, może być również własnością publiczną (przedsiębiorstwo komunalne, państwowe). Przedsiębiorstwo może składać się z jednego zakładu lub z wielu zakładów produkcyjnych.

W gospodarce rynkowej producent (przedsięborstwo) występuje w podwójnej roli. W celu wytwarzania dóbr producent musi zaopatrzyć się na rynku w niezbędne czynniki produkcji (surowce, maszyny, siłę roboczą, ziemię, kapitał finansowy itp.).

Z drugiej strony producent występuje jako sprzedający (oferent) wytworzone w przedsiębiorstwie produkty i usługi. Decyzje producentów znajdują odzwierciedlenie w kształtowaniu się popytu rynkowego na czynniki produkcji oraz w kształtowaniu się podaży wyprodukowanych dóbr.

Możliwości i zakres decyzji producenta zależą m.in. od tego, czy działa on na rynku konkurencyjnym, czy też na rynku zmonopolizowanym.

PROCES PRODUKCJI

Produkcja polega na przetwarzaniu zasobów w celu wytworzenia produktów i usług. Zasoby są łączone ze sobą w procesie produkcji w sposób umożliwiający otrzymanie określonego dobra.

Sposób łączenia ze sobą różnorodnych zasobów zależy od stosowanej technologii produkcji. Technologia produkcji wskazuje jakie zasoby muszą być połączone ze sobą w celu wytworzenia określonego dobra oraz w jakich proporcjach należy łączyć ze sobą poszczególne zasoby.

Każdą technologię charakteryzują określone dla niej współczynniki technologiczne. Współczynniki technologiczne określają ilości danego zasobu, które należy użyć dla wyprodukowania jednostki wyrobu. Wiadomo np., że technologia produkcji stali narzuca konieczność wykorzystania zasobu w postaci rudy żelaza, energii elektrycznej, wody, pieców hutniczych, siły roboczej itp. Równocześnie technologia wyznacza ile jednostek (kilogramów, KWh, litrów, pracowników itp.) danego zasobu należy użyć, aby wytworzyć 1 tonę stali.

W technologii produkcji stali zawsze były niezbędne podstawowe zasoby w postaci surowca, energii, siły roboczej i pieców do wytopu rudy żelaza. Wraz z postępem technicznym zmieniały się współczynniki technologiczne, czyli proporcje nakładu zasobów konieczne do wytopienia 1 tony stali. Wystarczy porównać średniowieczną technologię wytopu stali w tzw. dymarkach ze współczesną technologią martenowską aby stwierdzić istotne różnice w proporcjach nakładu zasobów wykorzystywanych do produkowania stali przy pomocy obydwu technologii.

133