Rys. 1.1. Wyżarzanie ezy w płomieniu palnika
w celu zabezpieczenia hodowli przed zanieczyszczeniem obcymi drobnoustrojami. Metoda ta służy również do wyjaławiania głaszczek, bagietek szklanych, cylinderków szklanych, szkiełek podstawowych.
Wyjaławianie za pomocą suchego, gorącego powietrza. Tym sposobem sterylizacji posługujemy się przede wszystkim przy wyjaławianiu szkła laboratoryjnego i niektórych innych przedmiotów trwałych. Sterylizację tą metodą wykonuje się w suszai'kach elektrycznych w temperaturze 140°C przez 2,5 h, temp. 160°C przez 2 h lub temp. 170°C przez 1 h. Czyste szkło laboratoryjne do sterylizacji przygotowujemy w sposób następujący: wyloty probówek i kolbek zabezpieczamy korkami z waty, probówki umieszczamy w drucianych koszykach, płytki Petriego i pipety zawijamy w papier lub umieszczamy w metalowych puszkach czy tubusach, ustniki pipet zabezpieczamy wacikami. Po zakończeniu sterylizacji szkła w suszarce należy zawsze poczekać aż do jego wystygnięcia i dopiero wówczas można wyjąć je z suszarki.
Wyjaławianie przez gotowanie. Sposób ten może mieć zastosowanie (w wyjątkowych sytuacjach) do wyjaławiania strzykawek, igieł iniekcyj-nych, instrumentów chirurgicznych itp. Przeprowadzamy go w szczelnie zamkniętych sterylizatorach elektrycznych lub gazowych. Sterylizatory wypełnia się wodą (najlepiej destylowaną, ponieważ nie zostawia nalotu na przyrządach), którą doprowadza się do wrzenia i gotuje przynajmniej przez 1 h. Metoda ta nie niszczy wirusów i przetrwalników bakterii.
Wyjaławianie w aparacie Kocha (pasteryzacja). Pasteryzacja jest procesem służącym do wyjaławiania pożywek mikrobiologicznych w bieżącej parze wodnej w temperaturze do 100°C przez 15-30 minut. Proces ten nie niszczy form przetrwanych drobnoustrojów i ma zastosowanie wówczas, gdy zachodzi potrzeba ochrony składników pożywki przed rozkładem w temperaturach wyższych od 100°C (rys. 1.2b).
Pasteryzacja. W ogólnym znaczeniu pasteryzacją nazywamy jednorazowe podgrzanie płynu do temperatury od 60 do 80°C w łaźni wodnej lub w temperaturze 100°C w aparacie Kocha i utrzymanie jej przez określony czas. Taki sposób ma zastosowanie w przemyśle spożywczym, np. do pasteryzacji mleka, soków itp.
13