img080

1.4.5. Mechaniczne metody sterylizacji - filtracja

Gdy pożywek nie można wyjałowić w podwyższonej temperatui'ze, ponieważ wpływa ona destrukcyjnie na zawarte w nich substancje, należy stosować mechaniczną metodę wyjaławiania, zwaną filtracją. Stosuje się ją do pożywek płynnych albo związków (w stanie roztworów), których dodaje się jako składników do sterylnych pożywek. Używane do tego celu filtry bakteriologiczne mają pory o bardzo małej średnicy, mniejszej od średnicy komórek drobnoustrojów, najczęściej 0,2 lub 0,45 mikrometra. Przy sączeniu przez nie roztworów należy stworzyć warunki nadciśnienia lub podciśnienia przez zastosowanie pompy próżniowej.

Rys. 1.3. Zestaw do filtrowania: 1 — świeca filtracyjna Berkefelda, 2 - kolba próżniowa, 3 - kolba pośrednia

W przeszłości stosowano wiele odmian filtrów mikrobiologicznych o różnym przeznaczeniu i wielkości, jak: świece Chamberlanda - z nieglazuro-wanej porcelany, świece Berkefelda - z ziemi okrzemkowej, filtry Seitza -z azbestu, filtry Schotta - ze spiekanego szkła (rys. 1.3 i 1.4). Obecnie w praktyce mikrobiologicznej są głównie używane filtry membranowe z nitrocelulozy lub octanu celulozy. Ich zaletą jest to, że mogą być sterylizowane w autoklawie, po umieszczeniu ich w naczyniu z wodą. Do wyjaławiania płynów przez sączenie za pomocą filtrów membranowych używa się różnych zestawów w zależności od objętości sączonego płynu. Filtry membranowe są również szeroko stosowane w ilościowych metodach oznaczania drobnoustrojów w różnego rodzaju płynach.

16