img095

nnera i innych wskazują, że osiągano wówczas poprawę stanu zdrowia dziecka w 85% przypadków, Przy pracy tylko z matką poprawę otrzymano w 55% przypadków. Podobne wyniki uzyskał również D‘Angelo, Walsh. Natomiast psychoterapia ograniczona jedynie do oddziaływania na dziecko może w skutkach spowodować nawet pogorszenie jego stanu zdrowia — może to być efektem sytuacji konfliktowych, w jakich znajduje się dziecko podczas leczenia ambulatoryjnego, gdy psychoterapeuta prezentuje inne postawy i inne oceny niż rodzice pacjenta. W przypadku leczenia sanatoryjnego (czy szpitalnego) dziecko po okresie izolacji od domu rodzinnego wraca do środowiska, które było przyczyną wystąpienia u niego zaburzeń. Spotyka się więc ponownie z różnego typu nieprawidłowymi oddziaływaniami rodziców, co w skutkach może doprowadzić do powtórnego wystąpienia objawów zaburzeń, a zatem do pogorszenia stanu zdrowia.

Podobne rezultaty otrzymał Mc Gowan ¹ Badając 32 uczniów o słabych wynikach w nauce, podzielił ich na cztery grupy W grupie pierwszej terapeuta pracował tylko z dzieckiem, w drugiej — tylko z rodzicami, w trzeciej — terapią objęci byli uczniowie i rodzice. W grupie czwartej, kontrolnej, nie prowadzono żadnej pracy Jak okazało się, pc« poprawa w zachowaniu i nauce nastąpiła tylko u tych uczniów, których rodzice byli włączeni w proces terapeutyczny

Dane empiryczne wyraźnie więc wskazują na konieczność podejmowania terapii rodziny przy próbach niesienia pomocy dziecku. Twórcą psychoterapii rodzinnej jest N. Ackerman. W 1958 roku napisał on pierwsze pełne studium łączące teorię terapii z praktyką, w którym podkreśla wagę stosunków wewnątrzrodzmnych dla funkcjonowania jej członków¹ Aczkolwiek książka ta słusznie uznawana jest za pierwszą poważną pracę dotyczącą terapii rodzinnej, to jednak pewne przesłanki podkreślające znaczenie rodziny w leczeniu zaburzeń dziecka pojawiły się już wcześniej. W 1957 roku J Howells w wyniku badań rodzin, przeprowadzonych w Ipswich w Anglii, stwierdził, że pacjent jest jedynie sygnałem patologii rodzinnej; oddziaływanie terapeuty powinno być zatem skierowane na środowisko rodzinne, które jest rzeczywistym pacjentem, a nie tylko tłem. Inne badania, prowadzone wśród rodzin schizofreników (D. Jackson, J Haley, R. Laing) potwierdziły tę tezę.

Według Vincenta D. Faley narodzin terapii ro^ dzinnej można szukać w początkach XX wieku ¹ Dla poparcia tego twierdzenia autor opisuje leczenie przez Z. Freuda jednego z jego młodych pac jentów poprzez zaimowanie się ojcem chłopca W późniejszej praktyce Freud skupił się jednak na indywidualnym leczeniu pacjentów traktując rodzinę jako tło występujących zaburzeń. Znaczenie społecznych nacisków na rozwój osobowości podkreślał również Adler, który widział człowieka nie jako wyizolowaną jednostkę, ale jako i itotę społeczną. Według H. S. Sullivana zaburzenia wewnętrznych stosunków istniejących pomiędzy matką a dzieckiem są przyczyną zaburzeń

¹ M Ackerman: The psy chody namics of Family Life. New York 1958. Basic Books 1958.

' Vinrcnt D Faley Iniroduction to Family Therapy. New York, San Francisco, London 1974, Grund and Stratton, lnu,

Mn

1

Podaję z J. B. Tavormina: Basic models of pa rent cous-seling. „A critical revieu; Psychologieal” Review 1974