img096 3

dla płynu komorowego przestaje spełniać swoją funkcję; powoduje to obrzęk istoty właściwej i przymglenie rogówki.

Ryc. 13.1 Budowa histologiczna rogówki.a - nabłonek, b - bł. Bowmana, c - istota właściwa, d bł. Descemeta, e - śródblonek. A) keratoplastyka drążąca obejmuje warstwy: a, b, c, d i e; li) keratoplastyka warstwowa przednia obejmuje: a, h i ~/$ przedniej warstwy c: C) keratoplastyka warstwowa tylna obejmuje tylną część warstwy c oraz warstwy d i e

2. Przeszczepianie rogówki

Keratoplastyka, inaczej przeszczepienie rogówki, polega na zastąpieniu nieprawidłowej tkanki biorcy zdrową rogówką, pochodzącą od allogenicznego daw-ey. Keraloplustyka jest jedyną skuteczną melodii leczenia chirurgicznego pacjentów ze ślepotą rogówkową.

Jako pierwszy koncepcję transplantacji rogówki przedstawił Erazm Darwin (dziadek Karola) w 1796 r. w książce: „Zoonomia lub prawa życia organicznego”. Zaproponował on leczenie zmętnienia rogówki poprzez wycięcie w niej okienka za pomocą piórka wrony i uzupełnienie kawałkiem zdrowej tkanki pochodzącej od dawcy. Jego rozważania stały się punktem wyjścia do wykonywanych dzisiaj przeszczepów drążących (ryc. 13.2). Teoria Darwina długo czekała na potwierdzenie w praktyce. Dopiero w 1837 r. Irlandczyk S. Bigger, podczas pobytu w egipskim więzieniu, doniósł o zakończonym sukcesem allogenicznym przeszczepie rogówki u gazcli. W 1838 r., na wiele lat przed rozwojem anestezjologii, R. Kissam przeprowadził pierwszą transplantację rogówki u człowieka. Pochodzący od świni przeszczep pozostał przezierny przez kilka tygodni. W 1889 r. E. von Hippel przeprowadził pierwszy zakończony sukcesem przeszczep warstwowy u człowieka, wykorzystując rogówkę królika. W 1905 r. E. K. Zirm jako pierwszy w świecie dokonał przeszczepu rogówki ludzkiej. Był to przeszczep obustronny, pełnej grubości, u pacjenta, który doznał oparzenia ługiem. Niestety tylko jeden z tych przeszczepów pozostał przezierny. W początkach XX wieku pozyskiwanie materiału do transplantacji było bardzo trudne. Rogówki były pobierane bezpośrednio przed operacją od pacjentów poddawanych zabiegowi wyłuszczenia gaiki ocznej / powodów innych iii/ choroby rogówki, bądź od martwo urodzonych dzieci Sytuacja uległa /mianie dopiero w końcu lat 40. XX wieku, kiedy to W. I’ Piłatów wykorzystał do przeszczepień rogówki pobrane od zmarłego i przedstawił pierwsze metody ich konserwacji. Opierając się na doświadczeniach Piłatowa w 1944 r. w USA utworzono pierwszy bank tkanek oka.

Pionierski przeszczep rogówki ludzkiej w Polsce przeprowadził w 1924 r. prof. Maciejewski. Aż do pokwy lat 50. XX wieku keratoplastyka była uważana za zabieg ostatniej szansy, którego wykonanie ze względu na dużą liczbę niepowodzeń było zarezerwowane jedynie dla źle rokujących przypadków klinicznych. Sytuacja uległa zmianie w następnym półwieczu, co wiązało się z postępem w zakresie konstrukcji mikroskopów operacyjnych, rozwojem technik mi-krochirurgicznych, wprowadzeniem leczenia immunosupresyjnego, doskonaleniem sposobu pobierania i przechowywania tkanek.

Obecnie rogówka należy do najczęściej przeszczepianych tkanek na świecie. Ponad 90 * % przeszczepów pozostaje przeziemych przez okres 2 lat.

Keratoplastyka zwykle nie wymaga ogólnej terapii immunosupresyjnej. Z te-

169