ziarniaków. W glebach Ameryki Południowej, południowo-zachodniej Afryki i w glebach południowych Rosji oraz w wodach morskich występują: Nitro-sospira, Nitrosolobus i Nitrosovibrio.
Do drugiej grupy - utleniającej N02~ do N03~ i nazywanej .nitro' - zalicza się rodzaj Nitrobacter z gatunkiem Nitrobacter winograc.sk-.:. W grupie tej znajdują się także rodzaje: Nitrospina, Nitrococcus, Nitrospira. Są to fakultatywne litoautotrofy, obligatoryjne halofile. Energię rcirzebną do asymilacji i redukcji C02 nitryfikatory czerpią z procesów utleniania formy amonowej oraz azotynowej azotu. Z badań laboratoryjnych wynika, że dla zasymilowania 1 mg C Nitrosomonas przerabia 30-70 mg N/NPL. a Nitrobacter 70-100 mg N-N02. Obie grupy są wrażliwe na zakwaszenie środowiska, a ich optymalne pH waha się od 6,8 do 9,0. Zahamowanie wzrostu następuje przy pH 5,0, przy czym Nitrosomonas ma pod tym względem większe zdolności przystosowawcze niż Nitrobacter.
Redukcja azotanów jest procesem przeciwstawnym nitryfikacji i polega na przeprowadzeniu utlenionych związków azotu mineralnego do związków bardziej zredukowanych: N02, N20, N2, NH3. Denitryfikacja właściwa wymaga warunków beztlenowych. W procesie tym azotany lub azotyny są redukowane do produktów gazowych N2, N20. Denitryfikacja do amoniaku odbywa się w warunkach względnie beztlenowych, podczas których powstały amoniak może się ulatniać lub ponownie wejść w obieg azotu glebowego. Zbiałczanie azotanów następuje, gdy jon N03 jest zużywany do budowy komórek drobnoustrojów.
Ogólny schemat denitryfikacji jest następujący:
HN02 + NH2OH-NH3
2HN03—2HN02— N02NHOH
no2-n2
Do denitryfikatorów właściwych należą bakterie z rodzajów: Bacillus, Pseudomonas stutzeri, Ps. aeruginosa, Ps. calcis, Achromobacter, Micrococ-cus, Spiryllum, Alcaligenes, Paracoccus denitrificans. Wśród właściwych denitryfikatorów występują również chemolitotrofy, które korzystają z energii chemicznej. Thiobacillus denitrificans to autotrof utleniający tlenem pochodzącym z azotanów tiosiarczany lub inne częściowo zredukowane związki siarki. Tlen zasadniczo hamuje denitryfikację. Doświadczenia
60