img136 5

[ Jerzy Szyłak

10

Zaproponowany przez Kino Nowej Przygody zwrot w stronę swobodnego fantazjowania był kuszqcy także dla reżyserów majqcych wyraźne ambicje artystyczne. W dodatku hollywoodzcy producenci byli skłonni zatrudniać takich twórców do realizacji swoich pomysłów. Jednym z nich był Brytyjczyk Ridley Scott, w 1977 roku nagrodzony w Cannes za najlepszy debiut kinowy. Innym

-    David Lynch, któremu zaproponowano reżyserię filmu na podstawie bestsellerowej powieści science fiction Diuna. Kolejnym - Kanadyjczyk David Cro-nenberg. Następnym - Terry Gilliam. Zaowocowało to filmami, które nie zawsze odnosiły sukces kasowy i nie do końca mieściły się w ramach Kina Nowej Przygody, choć pozostawały na rozmaite sposoby z tym nurtem zwiqzane, prowadzqc z nim dialog i zawierajqc niemało elementów jego poetyki.

KINO NOWEJ PRZYGODY I POSTMODERNIZM

To, że Gwiezdne wojny i Bliskie spotkania trzeciego stopnia były filmami fanta-stycznonaukowymi, bardzo przyczyniło się do wzrostu zainteresowania owym gatunkiem. Zainteresowanie to wiqzało się jednak z rewizjq założeń, jakie przez ostatnie dziesięć lat towarzyszyły kolejnym realizacjom spod znaku science fiction. Owe założenia zostały ugruntowane po sukcesie - zarówno komercyjnym, jak i artystycznym - 2001: Odysei kosmicznej (1968) Stanleya Kubric-ka, filmu poetyckiego, nasyconego filozoficznq refleksjq nad kondycjq ludzkq, zadajqcego istotne pytania o kierunek rozwoju ludzkości. Idqc tropem Kub-ricka, twórcy tacy jak Douglas Trumbull (Niemy wyścig, 1972), John Boorman (Zardoz, 1974), Nicholas Roeg (Człowiek, który spadł na Ziemię, 1976), a nawet George Lucas (w swoim debiutanckim THX 1138, 1971) próbowali uderzać w poważne tony, co niejednokrotnie wiqzało się z antyutopijnymi wizjami katastrof, jakie dotknq ludzkość w przyszłości (tu można wymienić Zielonq pożywkę, Planetę małp i Ucieczkę Logana). Tymczasem Lucas zoproponował radosnq zabawę elementami konwencji, bez jakichkolwiek roszczeń do naukowości czy nawet powagi. Już pierwszy napis, jaki pojawiał się w jego filmie

-    „Dawno, dawno temu, w bardzo odległej galaktyce" - sygnalizował, że będziemy mieli do czynienia z baśniq, a nie spekulacjq naukowq. Z kolei Spielberg pokazał historię rado$nq, opartq na odwróceniu schematu inwazji z kosmosu. Jego kosmici sq przyjacielscy, życzliwi i obdarzeni niezwykłymi umiejętnościami, którymi pragnq się z Ziemianami podzielić. Wizja przyjaznego kosmosu będzie w Kinie Nowej Przygody co jakiś czas powracać (na przykład w Gwiezdnym przybyszu, Kokonie czy Kontakcie), ale nie wyprze całkowicie opowieści o kosmicznych monstrach.

Zasadniczym celem twórców Kina Nowej Przygody było przyciqgnięcie widzów do kin, skłonienie ich do tego, by zapłacili za bilet i byli zadowoleni. Wśród środków umożliwiajqcych osiqgnięcie tego celu na plan pierwszy wysuwa się widowiskowość: egzotyczne miejsca akcji, rozmach inscenizacyjny, rozmaitość gadżetów i duża (rosnqca z każdym filmem) ilość efektów specjał-