img142 3

13

Kino Nowej Przygody - jego cechy i granice 1

jakq prowadzi z nim autor. Eco mówi nawet o dwóch rodzajach czytelników: tych, którzy rozumiejq grę, i tych, którzy biorq opowieść na poważnie. Dyskusja o tym, czym - tak naprawdę - jest i w jaki sposób się przejawia postmodernizm, trwała długo i rozwijała się meandrycznie. W dodatku jej charakter zmienił się wraz z uznaniem postawionej przez Jean-Franęois Lyotarda tezy, że postmodernizm to przede wszystkim kryzys zaufania do wyznawanych dotqd idei, łqczqcy się z zanegowaniem wszelkich prób całościowego wyjaśniania rzeczywistości. Jest to kryzys zaufania do nauki, podejrzliwość wobec działań politycznych i wreszcie - odrzucenie założeń dotychczasowej praktyki artystycznej, które okazały się fałszywe i z tego powodu koniecznie trzeba je zrewidować. Przejawami tak pojmowanego postmodernizmu sq: po-awienie się nowych form życia duchowego (New Age), ruch feministyczny, koncepcje wielokulturowości, owocujqce zarówno krytykq postkolonialnq, jak konstatacjq, że różne grupy społeczne wytwarzajq różne kultury.

^IJJ. Barth, Literatura wyczerpania, przeł.

J. Wiśniewski, [w:] Nowo proza amerykańska. Szkice krytyczne, oprać. Z. Lewicki, Warszawa 1983, s. 49. ^u Ibidem.

¹⁵ U. Eco, Dopiski na marginesie.Imienia róży", [w.] idem. Imię róży, przeł. A. Szymanowski, Worszawa 1991, s. 618.

”wórcom zwiqzanym z Kinem Nowej Przygody raczej trudno byłoby przyssać intencje, o jakich pisali Barth i Eco. Ich filmy nie powstawały z potrzeby zmierzenia się z wyczerpaniem artystycznych możliwości filmu. Nie były rów-“ eż autotematycznq wypowiedziq o możliwościach artystycznych czy komutacyjnych siódmej sztuki. Czołowi przedstawiciele Kina Nowej Przygody po--afili jednak wykorzystać - mniej lub bardziej świadomie - tendencje, które oojawiły się w kulturze, a dzięki dyskusji na temat postmodernizmu ich filmy .zyskały teoretyczne uzasadnienie, krytyczne wsparcie i rozgłos. Niewqtpli-e sq one postmodernistyczne w szerokim - uzasadnionym przez Lyotarda - znaczeniu tego słowa, wyrażajq bowiem nieufność wobec dotychczasowych praktyk twórczych i sq manifestacjq odmiennego podejścia do filmowej ~z*erii. Dodajmy też, że dzięki debacie na temat postmodernizmu filmy te zna-azfy się w centrum zainteresowania krytyki, która we wcześniejszych dziesię-c cieciach skutecznie ignorowała filmowq rozrywkę, wyznaczajqc jej miejsce «• -amach kultury masowej, skierowanej do odbiorców o prymitywnym guście, wnych i niemajqcych jakiejkolwiek świadomości estetycznej. Rzucajqc slo-.Chcemy kręcić filmy, jakie sami kiedyś oglqdaliśmy" i posługujqc się po-e-dem .zabawy w kino", Lucas i Spielberg podkreślali, że obok tradycji filmo-*• •c'* arcydzieł istnieje też tradycja inna, dobrze pamiętana i rozpoznawana ; "zez widzów, o których krytycy kultury masowej pisali, że widzq na ekranie sc—o życie" (i nie majq świadomości istnienia formy filmowej). Eksplorowanie ** ^edycji stało się głównym źródłem sukcesów Kina Nowej Przygody na na-: r=-e dwadzieścia lat z okładem.

* r-o Nowej Przygody wyrosło z poczucia konieczności zmiany podejścia do ' -c*e rozrywki i miało na celu spełnianie oczekiwań widza. A wskutek tego, z* -zrodziło się w atmosferze dyskusji nad wyczerpaniem możliwości sztuki nowoczesnej, zmiana ta wiqzało się ze spojrzeniem w przeszłość i nostalgicz-oowrotem do formuł tradycyjnego kina gatunków. Ten sam czynnik zade-