• Rodzaj Listeria - krótkie pałeczki nieprzetrwalnikujące, mogące wywoływać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ronienie i ogólne zakażenia (L. monocytogenes). Nosicielami tych bakterii mogą być zwierzęta gospodarskie.
• rodzaj Mycobacterium - tlenowe prątki, nieruchliwe i Gram-dodatnie. Dla człowieka chorobotwórcze są głównie M. tuberculosis - wywołujące gruźlicę, i M. leprae - powodujące trąd, dla bydła zaś M. bovis - wywołujące gruźlicę. Niektóre gatunki mogą wywoływać mykobakteriozę u ryb karpiowatych, łososia oraz ryb morskich (M. marinum, M. chelonei i M. scrofulaceum).
Piśmiennictwo
Barej W. 1988. Manipulacje genetyczne drobnoustrojami żwacza zmierzające do poprawy procesów trawiennych u bydła. Med. Wet., 12.
Benson H. J. 1998. Microbiological Applications. Laboratory Manuał in General Microbiology. McGraw-Hill Companies, Inc.
Bergey’s Manuał of Determinatiue Bacteriology. 1994. 9th Edition, Williams Wilkins, Baltimore, Maryland.
Biegańska M. 1996. Mikroflora żwacza i możliwości jej modyfikacji przy użyciu metod inżynierii genetycznej. Życie Wet., 1 i 2.
Błaziak S., Głuchowska D., Krupiński S. 1990. Intensyfikacja produkcji stawowej ryb w Polsce. Biuletyn Informacyjny IRŚ ZRS, Żabieniec, 6: 1-10.
Buraczewski G. 1994. Biotechnologia osadu czynnego. PWN, Warszawa.
Burbianka H., Pliszka A. 1983. Mikrobiologia żywności. PZWL, Warszawa.
Chapelle F. H. 1993. Ground - Water Microbiology & Geochemistry. John Wiley i Sons, Inc., New York, Chichester, Brisbane, Toronto, Singapore.
Gołębiowska J. 1986. Mikrobiologia rolnicza. PWRiL, Warszawa.
Gołębiowska J., Kaszubiak H., Pędziwilk Z., Kaczmarek W. 1995. Ćwiczenia z mikrobiologii dla studentów Wydziału Rolniczego, Ogrodniczego i Zootechnicznego. Wydawnictwa Dydaktyczne AR, Poznań.
Grabińska-Łoniewska A. 1996. Ćwiczenia laboratoryjne z mikrobiologii ogólnej. Ofic. Wyd. PW, Warszawa.
Hartman L. 1996. Biologiczne oczyszczanie ścieków. Wydawnictwo Instalator Polski, Warszawa.
Hillar J., Bykowski P. J., Kołodziej K. 1997. HACĆP w przetwórstwie rybnym. Morski Inst. Ryb., Gdynia.
Jabłoński L. 1986. Podstawy mikrobiologii lekarskiej. PZWL, Warszawa.
Janowiec M. 1988. Mikrobiologia i serologia. PZWL, Warszawa.
Kańska Z., Ossowska-Cypryk K., Wieczorek D. PN -89 Z - 04111/02 i PN - 89 Z - 04111/03.
Kędzia W., Koniar H. 1980. Diagnostyka mikrobiologiczna. PZWL, Warszawa.
Kisielewska E., Kordowska-Wiater M. 2000. Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej i mikrobiologii żywności. WAR, Lublin.
Knaut T., Roczniak B., Bielecka M., Usajewicz I. 1978. Practicum mikrobiologii żywności. Wyd. ART, Olsztyn.
Kocwowa E. 1975. Biologia w ochronie zdrowia środowiska. PWN, Warszawa.
Kocwowa E. 1984. Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej dla wyższych szkół technicznych. PWN, Warszawa.
Kotełko K, Sedlaczek M., Lachowicz T. M. 1977. Biologia bakterii. PWN, Warszawa.
Krzysztofik B. 1977. Mikrobiologia powietrza. Wyd. PW, Warszawa.
Kunicki-Goldfinger W.J.H. 1978. Podstawy biologii od bakterii do człowieka. PWN, Warszawa.
192