Część I. Podstawy teoretyczne ubezpieczenia społecznego
92
nak na zastosowaniu różnych - adekwatnych z punktu widzenia zarządzającego -metod, a ubezpieczenie jest wyjątkowo istotną, ale tylko jedną z możliwych metod zarządzania ryzykiem.
W schemacie ideowym metody ubezpieczenia można wyróżnić:
1) opis zasadniczy, ustalający tok myślenia ubezpieczeniowego (ujęcie „horyzontalne”), na który składają się kolejne kategorie podstawowe, stanowiące ciąg rozumowania: ryzyko -> składka -> zdarzenie losowe -> strata -> świadczenie (zob. schemat 3);
2) opis komplementarny, dopełniający tok myślenia ubezpieczeniowego (ujęcie „wertykalne”), w którym powyższy ciąg rozumowania, rozpatruje się od strony ubezpieczającego i ubezpieczyciela, z wyeksponowaniem najważniejszych współzależności występujących między kategoriami podstawowymi (zob. schemat 4).
I'i zedsinwiony ciąg kategorii i współzależności odróżnia każdą inną metodę zm/i|d/uniu ly/ykicm od metody ubezpieczenia.
Metoda /ai/ąił/nnin polegająca na trans terze (metoda zarządzania ryzykiem jltzaz liaiula ewentualny! li negatywnych skutków finansowych zaistnienia ryzyka) # tiatoty tzeezy wymaga poławiana się przynajmniej dwóch stron tego transferu. W pizypailku li ans I, mi nhc/pm /nilowego są to: ubezpieczający i zakład ubezpie-
ezeńl/oh ii la mai I) lian.la i yzyku w tej formie na ogół przybiera postać prawną i li il a i iw i iliu' j umów \ il w iistionnc|, ale może też wynikać z przepisów ustawowych. Inliią / na|w a/mcgi/ych cech umowy ubezpieczenia jest właśnie jej dwustronność.
1'iinklcm wyiściu schematu ideowego ubezpieczenia jest z założenia ryzyko libraplemlne, które stanowi podstawę myślenia ubezpieczeniowego, odwołującego się do możliwości zastosowania metody ubezpieczenia w zarządzaniu ryzykiem. W pizyjęlym ciągu rozumowania ryzyko - zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami -to ryzyko „czyste” stanowiące zagrożenie zdarzeniem, którego zaistnienie spowodu-je stratę w posiadanych lub spodziewanych zasobach podmiotu ekonomicznego.
Z kolei składka to, z zasady, ekwiwalentny wkład pieniężny, wnoszony przez (lub na rzecz) członków zorganizowanej wspólnoty ryzyka do funduszu ubezpieczeniowego. Z funduszu tego mają być kompensowane straty wynikłe z określonych zdarzeń losowych, doświadczanych tylko przez niektórych członków tej wspólnoty.
I .kwiwalenlność składkowego wkładu pieniężnego (ekwiwalentność ubezpieczeniową) można rozpatrywać w dwojakim znaczeniu:
Schemat 3. Metoda ubezpieczenia - podstawowy ciąg rozumówania
Źródło: opracowanie własne.