wcześniejszy/styl życia nie powinien ulec zapomnieniu./ Wszystkie te jednak rozliczne przeszłości, nasza przeszłość i przeszłość innych kultur, muszą być traktowane jako prekursorzy nowych czasów.
Zadziwiające, jak trudne do wyobrażenia i opisania są wizje przyszłości nawet dla proroków science fiction. W zakończeniu książki Childhood’s End Arthur Clark pisze: „Gwiazdy nie są dla ludzi”.
Seriale kosmiczne opisują powrót ostatnich rozbitków statkami kosmicznymi z wyimaginowanych społeczeństw gwiezdnych do „kołyski istnienia” na Terra Del Sol. John Windham, autor książki Midwich Cuckoos opisuje egzekucję dziwacznych, złotookich, spostrzegawczych dzieci, które przybyszom z kosmosu rodzą kobiety ziemskie. Film Rok 2001 Odyseja Kosmiczna kończy się niepowodzeniem. *Tak bardzo boimy się tego, by nasze dzieci nie odbiegły zbyt daleko w przyszłość, że wyobraźnia dorosłych, nawet wtedy, gdy pozornie jest całkiem nieskrępowana, kurczowo trzyma się rzeczy znanych z przeszłości. /
/ Uwolnienie wyobraźni człowieka od przeszłości zależy/— moim zdaniem — od tego, czy wypracujemy nowy sposób porozumiewania się z tymi jednostkami, I które, są najbardziej zainteresowane przyszłością, to znaczy z / młodym pokoleniem, które urodziło się już w nowym świecie. Zależy więc od tego, / czy umożliwimy mu bezpośredni udział w kształtowaniu przyszłości/ i od tego, czy I damy dostęp do władzy tym, którzy nie mieli dotąd żadnych wpływów^ mimo że ich charakter pozostaje ozymś tajemniczym dla grup stojących dziś u steru. W przeszłości, w kulturach kofiguratyw-nych, starsze pokolenie stopniowo musiało się zrzekać swej władzy wykorzystywanej do ograniczenia przyszłości jego dzieci. Teraz — moim zdaniem —
/ rozwój kultur p»refiguratywnych zależeć będzie ^od tego, czy uda się nawiązać dialog z młodym pokoleniem, i czy pokolenie to, mając możliwość działania wedle swej woli, potrafi poprowadzić starszych w stronę nieznanej nam przyszłości. Jedynie opierając się na młodych, starsze pokolenie może ' uzyskać dostęp do nowej wiedzy doświadczalnej, bez której nie sposób układać żadnych sensownych planów. Jedynie w bezpośrednim kontakcie z młodym pokoleniem, korzystającym ze swego źródła wiedzy na prawach wyłączności, uda nam się zbudować sensowną przyszłość. / .
Zamiast kierować swój bunt przeciwko tym, którzy utrudniają realizację utopijnych marzeń minionych pokoleń, musimy uczyć się wraz z młodymi, jaką drogę powinniśmy wybrać w przyszłości. Wiedza młodych — wiedza o której nikt dotąd nie słyszał — postawić musi pytanie, na które dopiero szukać będą odpowiedzi ci, których wykształcenie i doświadczenie daje szansę znalezienia najlepszej odpowiedzi.
Archibald MacLeish napisał w The Hamlet of A. MacLeish:
„Znamy już odpowiedź, znamy je wszystkie: ciągle jednak zagadką pozostają dla nas pytania”
143