IMG
86

Stalownicze żużle zasadowe zawierają duże ilości CaO i MgO, ale również i FeO. Ponieważ połączenia FeO-CaO są mało trwałe, FeO i inne tlenki żelaza wypierane są z tego połączenia przez Si0₂ i A1₂0₃, a FeO przechodzi do stali.

Spawalnicze żużle zasadowe zawierają znikome ilości FeO i duże ilości CaO, MgO i CaF,, przez co są mało utleniające. Żużle te są też dobrze odsiarczające i nie nasycają spoin fosforem. Stopiwo elektrod zasadowych jest ponadto niskowodorowe i o stosunkowo małej zawartości azotu oraz może być dobrze odtlenione. Zalet tych nie mają stopiwa wykonane elektrodami kwaśnymi. Brak skutecznych odtleniaczy w stopiwie elektrod kwaśnych, duża zawartość wytrąceń niemetalicznych, wodoru, azotu, tlenu oraz fosforu i siarki są powodem znacznie gorszych właściwości plastycznych stopiwa elektrod kwaśnych i rutylowych w porównaniu ze stopiwem elektrod zasadowych. Podkreślić należy również, że stopiwo elektrod kwaśnych nie może być intensywnie odtleniane, ponieważ wystąpiłyby wtedy reakcje typu aluminiotermicznego pomiędzy silnymi odtleniaczami oraz tlenkami żelaza i tlenkami manganu w żużlu, stwarzając nadmierny rozprysk w czasie spawania, potęgowany dodatkowo obecnością reakcji z udziałem wodoru.

Żużle kwaśne tworzące się podczas spawania lukiem krytym różnią się znacznie składem chemicznym od żużli tworzących się podczas spawania elektrodami otulonymi. Topniki kwaśne nie zawierają tlenków żelaza, są niskowodorowe, muszą zawierać stosunkowo małe ilości fosforu i siarki i dlatego w dużym stopniu przypominają kwaśne żużle stalownicze. Spoiny wykonane łukiem krytym pod topnikami kwaśnymi mają gorsze właściwości plastyczne niż spoiny wykonane pod topnikami zasadowymi. W spoinach zasadowych są przede wszystkim mniejsze ilości wtrąceń niemetalicznych. Przyjmuje się, że w żużlach spawalniczych tlenkami obojętnymi w stosunku do ciekłej stali są przede wszystkim tlenki: CaO, MgO, A1,0₃, natomiast najbardziej utleniające są tlenki żelaza i manganu, a w dużych stężeniach również Si0₂.

4.7.6. Żużle powstające podczas spawania metali nieżelaznych

W wypadku spawaniu metali nieżelaznych znaczenie żużli jest mniejsze, ponieważ większość metali nieżelaznych spawa się obecnie w atmosferze argonu, helu i ich mieszanek. Głównymi składnikami żużli tworzących się przy spawaniu aluminium, magnezu i ich stopów są fluorki i chlorki, zwykle sodu, potasu i litu. Rafinujące działanie tych żużli polega na tym, że rozpuszczają one w sobie tlenki aluminium. Ich temperatura topnienia jest zbliżona do temperatury topnienia aluminium i magnezu. Żużle te tworzą się w wyniku spawania elektrodami otulonymi oraz spawania płomieniem acetylenowo-tlenowym z dodatkiem topników. Ze względu na działanie korodujące żużle te powinny być starannie usunięte ze spoin. Żużli tlenkowych nie stosuje się do spawania aluminium i magnezu ze względu na wysoką temperaturę topnienia i utleniające działanie tlenków. Żużle pojawiające się przy spawaniu miedzi, niklu i stopów tych metali płomieniem acetylenowo-tlenowym i z dodatkiem topników lub elektrodami otulonymi zawierają zwykle tlenki i fluorki lub chlorki.

Nieznaczne ilości żużla mogą się pojawić podczas spawania miedzi, niklu i ich stopów w atmosferze argonu i helu, ponieważ druty zawierają pewne ilości odtleniaczy, które tworzą tlenki.

196