rozpoczyna się w wyższych temperaturach z jednoczesnym zwiększeniem się różnicy pomiędzy temperaturami początku i końca przemiany. Wpływ szybkości nagrzewania jest tym silniejszy, im wolniejszy jest proces dyfuzyjnego tworzenia austenitu. Zwiększenie szybkości nagrzewania prowadzi do zwiększenia ilości węglików, które pozostają nierozpuszczone do momentu pełnej przemiany ferrytu w austenit. Podwyższenie temperatury początku przemiany a —» y i rozszerzenie temperaturowego zakresu tworzenia austenitu są obserwowane do momentu osiągnięcia temperatury Am (rys. 8.2), powyżej której ferryt może się przemieniać w austenit bez konieczności nasycenia austenitu węglem. Austenit powstaje więc w wyniku przemiany masywnej ferrytu, po czym w trakcie dalszego nagrzewania zachodzi dyfuzyjne rozpuszczanie się węglików w austenicie. Szybkość nagrzewania zapewniająca uzyskanie pełnej przemiany masywnej ferrytu w austenit jest nazywana - przez analogię do krytycznej szybkości chłodzenia - górną krytyczną szybkością nagrzewania [111]. Dalsze zwiększanie szybkości nagrzewania powyżej górnej krytycznej powoduje jedynie przyspieszenie końca dyfuzyjnego rozpuszczania węglików w austenicie. Wpływ szybkości nagrzewania na temperaturę tworzenia austenitu w stali eutektoidalnej można przedstawić za pomocą wykresu (rys. 8.3).
Rys. 8.3. Tworzenie austenitu w trakcie nagrzewania stali eutektoidalnej z różnymi prędkościami: 1 - początek tworzenia austenitu, 2 - koniec rozpuszczania ferrytu, 3 - koniec rozpuszczania węglików, 4 - przemiana masywna a -* y, Am - temperatura przemiany masywnej [113]
Największe prawdopodobieństwo powstawania austenitu w wyniku przemiany masywnej występuje w stalach niskowęglowych zawierających małą ilość węglików i duże ziarna ferrytu. W stalach nadeutektoidalnych i eutektoidalnych zwykle nie obserwuje się przemiany masywnej ferrytu w austenit. Wynika to z tego, że w stalach tych droga dyfuzji węgla jest stosunkowo krótka i przemiana z dyfuzyjnym nasycaniem austenitu węglem przebiega ze stosunkowo dużymi szybkościami. Nie jest więc możliwe zachowanie nieprzemienionego ferrytu aż do temperatury przemiany masywnej. Dlatego też w wypadku takich stali możliwość masywnego tworzenia austenitu nie ma praktycznego znaczenia.
390