IMG86

a)

0,20

Temperatura, °C

Rys. 8.10. Zależność wielkości ziaren w SWC od: a) temperatury i szybkości nagrzewania,

b) szybkości chłodzenia; T_m - temperatura maksymalna [114]

Proces rozrostu ziaren jest ściśle związany z poprzedzającymi go procesami powstawania austenitu i jego homogenizacji. Dlatego podstawowym parametrem cieplnego cyklu spawania określającym temperaturę początku intensywnego rozrostu ziaren (T ) jest prędkość nagrzewania v_n. Za temperaturę początku rozrostu ziaren (T_pr) przyjmuje się umownie temperaturę, w której średnia średnica ziarna D osiąga wartość 50 pm. Wraz ze wzrostem v„ podwyższa się temperatura Ac₃ i temperatura T_pr.

Drugim podstawowym parametrem cieplnego cyklu spawania wpływającym na wielkość ziaren jest maksymalna temperatura T_m. W stalach zawierających pierwiastki silnie węglikotwórcze wyraźny rozrost ziaren występuje po nagrzaniu do T_m - 1250°C, w której dochodzi do intensywnego rozpuszczania węglików. W stalach niestopowych wielkość ziaren zmienia się mniej wyraźnie i rozrost ich zaczyna się po nagrzaniu do niższych temperatur T_m = (1000-1050°C).

Ogólnie stale można podzielić na dwie grupy (rys. 8.11):

1.    Stale z pierwszej grupy charakteryzują się brakiem wyraźnego okresu inkubacyjnego i prawie liniową zależnością wielkości ziaren od czasu przebywania w temperaturze wyższej od temperatury Ac₃ (t' + t”).

2.    W wypadku stali z drugiej grupy na krzywych rozrostu widoczne są trzy charakterystyczne okresy:

1)    inkubacyjny - do około 10 s,

2)    intensywnego rozrostu - od 10 s do 30 s,

3)    powolnego rozrostu - od 30 do 40 s i dłużej.

Stale z drugiej grupy nazywamy stalami drobnoziarnistymi z ograniczoną skłonnością do rozrostu ziaren, stale z pierwszej grupy zaliczamy natomiast do stali gruboziarnisty ch z podwyższoną skłonnością do rozrostu ziaren.