IMG08

'unkqe ciała owadów leśnych 113

oudowa j

ro*g*ł«®^onych rurek będących wpuklcniem skóry „„u,    >

dowcgo trybu życia. bowiem typowo wodne stawał^lłk°P^rz»'^l«°"anie *> łą-Występujc on u olbrzymiej większości owadów Tvlk ^g'^oddycha« ^rzelami (rys. 3 H5). nic/ników i niektóre muchówki, np. ochotkowalc * n ^OC"'8^onki- "'chc/nc larwy _tv,_c. kowepo lub jest on merozwinięty. a owady te inldyeh "^r""^nmuiar• ^{n,c ma}« układu tchaw-

Opisane tu rurki nazywaj* s,ę tchawkami (_lr ichel, l. u limy - M**J przedłużeniem oskórka i jednowarstwowa^?'? *'***** * ⁱⁿ‘ przedłużeniem naskórka (epiderma)(rvs. I.Uh, t._h ^{? h ,mka lmalnx}>- ^k<óry jest la otworami zwanymi przetehlinkami (sligmaei a końcuTa^* ”'i "u ^r"^{wier/chni ci}“-kającymi z. reguły do plazmy komórek (rys iii] SfSS T    ^Wn“

we przebiegające Wżdhtż boków cala „wada , rozdzielające s.y na liczne. e.Irazaetze rozgałęzienia Tchawkt mogą na pewnych odcinkach rozszerzać' się. tworząc ,zw. worki powietrzne ułatwiające lot owadów, np. chrabąszczy.

KaZda przctchlinka zaopatrzona jest w aparat filtracyjny i zamykający, które chroni* tchawkt przed zanieczyszczeniami i reguluj* wymianę gazów. Aparat zamykający może być zewnętrzny, i mieć postać pary warg rozdzielonych szczelin*, lub wewnętrzny, przypominający zacisk węża gumowego. Aparaty filtracyjne łącz* sic z wewnętrznym aparatem zamykającym i składaj* się przeważnie z rozgałęzionych włosków lub tworzy je charakterystyczny. np. trąhkowaiy, kształt samej przetchlinki.

Przetchlinki umieszczone są na bokach ciała, przew ażnie na ośmiu początkowych segmentach odwłoka, na śród- i zatułowiu. Na jednym segmencie ciała owada może hyc tylko jedna para przetchlinek. U larw muchówek przetchlinki są tworami wtórnymi, a ich liczba jest ró/.na: mogą występować na I. i 3. segmencie tułowia oraz. na ośmiu początkowych ster-nitaeli odwłoka (typ holopncustyczny); na 1. segmencie tułowia i ośmiu początkowych eternitach tułowia (typ pcrypncustyczny); na pierwszym i ostatnim segmencie ciała (typ ampli-pncustyczny); na ostatnim segmencie ciała (typ mctapncustyczny); na pierwszym segmencie tułowia (typ propneustyczny); lub przetchlinek w ogóle brak (typ apncustycznyMrys. 3.KS >

lysunek 3.88    . , Mamajewa. Knwoszeine. Potockot

lózne typy rozmieszczenia przetchlinek u '^ar* ^m ,_mhpneustyczny. * metaprwustyczny 977): 1 - holopneustyczny. 2 - peiypneustyczny. 3 ropneustyczny. 6 - apneustyczny