IMG18

132

132

Rysunek 3.105

Pokładełko rzekome brudnicy mniszki Lymamna monacha L (wg Eidmanna I Kuhlhoma, 1970). 1-X - segmenty. 1 - tergi-ly. 2 - stemily

Rysunek 3.106

Schemat samczych narządów płciowych owada (z Seiterta. 1975): 1 - jądro. 2 - pęcherzyk jądrowy. 3 - nasiemowćd, 4 - pęcherzyk nasienny (vesicula semmaSs), 5 - gruczoły dodatkowe. 6 - przewód wytryskowy. 7 - paramera. 8 - prącie. 9 - endolallus. 10 - rózgi. 11 - titilator (wyrostek prącia) choinówki przypada na drugą połowę kwietnia, barczatki sosnówki - na początek lipca itd. U innych gatunków pora rójki jest wyraźnie zależna od przebiegu warunków meteorologicznych w danym roku oraz warunków mikroklimalycz.nych konkretnych drzewostanów i może być sygnalizowana odpowiednimi zjawiskami fcnologicznymi. Często się zdarza, ze pojaw samców następuje nieco wcześniej niż samic (protoandria), bardzo rzadko nieco później (protogyma). Zjawisko proioandrii wynika z szybszego rozwoju samców. Samcze gąsienice brudnicy mniszki przechodzą 5 linień. a samicze 6. w związku z czym przepoczwarzenie samców następuje o 2-5 dni wcześniej. Podobnie przebiega rozwój poprocha cctyniaka.

Rysunek 3.107

Spermatolor podwieszony pod ciałem samicy opaślika sosnowca Barbilistes conslhctusBi. (wg Habera, 1953)

Rysunek 3. <08

soar.1 kopułecyiny umca chrabą»zcza ~!Zowgo Uelolenttui metofcmiha L A --ol, i boku (wg Seiferta. 1975), B - ap*. _rjt koputacyiny wysunięty do kopiiac|, odwloką, na wierzchołku wyrocowany wo-^cysk wytryskowy (widok z boku) (z Eid _manna i Kuhłhorna. 1970): 1 - taiobaza 2 _ prącie. 3 - paramera. 4 - pygidium. 5 -woreczek wytryskowy

Zbliżenie płciowe owadów nych często odbywa się w locie, na roślinach, w ściółce lub innych miejscach. a elementem zwabiającym

owady, przeważnie samce, jest zwykle zapach feromonów płowych sannę OnZ (hJzcow zapachowych spotkanie osobników ,xlm,enncj pic, Sc nastąp* ^ wpŁ hodzcow optycznych lub akustycznych.    ¹ • ^cm

Werbowanie osobników odmiennej płci następuj przez przekazywanie podmę. d.nv kowych (najczęściej za pomocą czul-    '

ków), akustycznych (np. ..granic świerszczy"), zapachowych (afrody- M|k zjaki motyli), wzrokowych (szczegół-nic gdy występuje dymorfizm płciowy), smakowych (samiec wojsilki pospolitej - Panorpti communis L. przed kopulacją podaje samicy pakiet wytworów gruczołów ślinowych, który samica zjada) lub ruchowych (walki samców jelonków - patrz rys.

3.109. zwijaczy, przybieranie charakterystycznej pozy przez różne owady itp.). Zachowanie się owadów w okresie godowym jest więc bardzo

Rysunek 3.109

Walka samców jelonka rogacza Luca-nus cenzus L. o samicę (z Klausmtzera. 1983)