IMG41

(rys. 8.59b) nie zapewni całkowitej przemiany austenitu w martenzyt. W czasie obróbki cieplnej po spawaniu będzie zatem odpuszczany austenit, który może się przemienić w martenzyt dopiero podczas chłodzenia po odprężaniu. Tak nieprawidłowo przeprowadzona obróbka cieplna może spowodować pękanie złącza podczas chłodzenia po procesie obróbki cieplnej.

a)    b)

Rys. 8.59. Schemat cyklu cieplnego obszaru spoiny podczas spawania obrabianych cieplnie stali

stopowych: a) cykl cieplny prawidłowy, b) cykl cieplny nieprawidłowy

8.10. Przemiany fazowe przy spawaniu stali

nierdzewnych, kwasoodpornych i żaroodpornych

Chrom i nikiel są podstawowymi składnikami stali stopowych nierdzewnych, kwaso-odpomych i żaroodpornych. Ich oddziaływanie na strukturę stali jest jednak bardzo różne. Problem wpływu chromu i niklu na strukturę podczas krzepnięcia spoin został szczegółowo omówiony w rozdziale 6.6. Chrom zwęża obszar występowania żelaza y (rys. 8.60), a przy zawartości chromu powyżej 12,5% w całym zakresie od temperatury krzepnięcia do temperatury otoczenia występuje już wyłącznie ferryt. Wzrost zawartości niklu powoduje rozszerzanie obszaru żelaza y, a od pewnej zawartości niklu, w temperaturze mieszczącej się w zakresie od temperatury krzepnięcia aż do temperatury otoczenia, stop ma czystą strukturę austenityczną.

Wszystkie pozostałe składniki stopowe dodawane do stali w celu polepszenia jej określonych właściwości można porównać, jeśli chodzi o ich oddziaływanie na strukturę stali, z oddziaływaniem chromu lub oddziaływaniem niklu. Oznacza to, że składniki stopowe stali można podzielić na:

-    składniki ferrytotwórcze: chrom, krzem, aluminium, molibden, niob, tytan, wolfram,

wanad,

-    składniki austenitotwórcze: nikiel, mangan, węgiel, kobalt, miedź, azot.

Dlatego też wprowadzono pojęcie równoważnika chromu i równoważnika niklu omówione wcześniej w rozdziale 6.6.

451