IMG46

188

188

Rysunek 8.10

Kolonia mszycy Pterocomma sahcw L na padzie wierzby (i_OT n Schneider)    '^Ł

Mszyce są owadami małymi, długości 2-3 mm. h_aru, zielonkawej lub szarej Ciało miękkie Czułki 3-h-człnnuwc ostatni człon kolcowały Skrzydła, tesli wy stępują, są błoni.,, ste. a ich tylna para jest mniejsza od poprzedniej. /\|ą u koloniach (rys. K 10). Charakteryzują się silnie wyrażonym polimorfizmem i skomplikowanym cyklem rozwojowym zwanym przemianą pokoleń, czyli heterogomą. Polega ona na kolejnej zmianie pokoleń - dzicworodnych na obuplciowc żyworodnych najajorodne i migracji uskrzydlonych osobników z roślin zyw icielskich jednego gatunku na inne. Wszystkie są szkodnikami roślin, a wiele z. nich żeruje na drzewach i krzewach leśnych wy sysając różne organy tych roślin (rys. 8. 11 —8.13). Jakkolwiek wysysanie liści powinno prowadzić do osłabienia drzew, a wysysanie łyka i tkanki twórczej nawet do ich usychania, to jednak nic określono jeszcze gospodarczego znaczenia tych uszkodzeń. Niekiedy pod wpływem żerowania mszyc powstają na roślinach charakterystyczne wyrośla.

Nadrodzina mszyce - Aphidoidea dzieli się na szereg rodzin, z których najważniejsze w leśnictwie i obfitujące w gatunki są:

ochojnikowatc - Adelgidae (= Chermesidae)

mszycowate - Aphididae

bawełnicowate - Pemphigidac (= Eriosomatidae).

U ochojnikowatych - Adelgidae żyworodność nie występuje. Pokolenie płciowe jest bezskrzydłe i karłowate. Samica tego pokolenia składa tylko jedno jajo. Ochojnikowate występujące na drzewach iglastych nierzadko przyczyniają się do powstawania wyrośli na pędach.

Do omawianej rodziny należą m.in. ochojniki - Sacchiphantes (= Chermes) powodujące szysż.cc/kowalc wyrośla u nasady pędów świerka. Są to: ochojnik świerkowiec -S. obielił L.. przechodzący niepełny cykł rozwojowy tylko na świerku, przeważnie na tych samych drzewach; ochojnik zielony - S. viridis Ratz. występujący na świerku i na modrzewiu. na którym wysysa igły. które ulegają kolankowatemu wygięciu; smrekun trzopek = smrekun s/yszniak) - Adelges laricis Vall. (= Cnaphalodes sirohilobius Kall.), który przez wiosenne wysysanie pączków świerka przekształca je w niewielkie szyszeczkowatc wyrośla. a wylęgłe tam samice przelatują na modrzew i tam dają pokolenie larw (exulan-_lt,i. które wysysają igły. podobnie jak to czyni ochojnik zielony. Odmiana tego gatunku A la rui' sur Urdus Drcyf. żeruje wyłącznic na świerku, przechodząc niepełny rozwój.

[>i ochojnikowatych należą leż. groźne szkodniki jodły: obiałka pędowa (= kaukaska) /, fuua nordtrtannmnae Kcksi (= nlislini C.B.J i obiałka korowa — D. piceae Rai/.. „raz daglezji przybys/ka daglczjowa CUletteellacooleyi Gil.

Rysunek 8.11

Uszkodzenie liści wiązu przez mszyce: A - torebnica wiązowa -Byrsocrypta (= Tetraneura) ulmi De Geer. (fol. S. Kinelski), 9 -mszyca wiązowo-porzeczkowa Schizoneura (= Enosoma) ufm L (fol. B i Ż. Schnaider)

Obiałka pędowa wysysa pędy. pączki i igły: obiałka korowa łyko i miazgę na pniach i pędach. Drzeworodne pokolenia przybyszki wysysają igły daglezji.

Mniej groźne są gatunki rodzaju Pineus. P. pineoi-des Chol. występuje na korze świerka. P. pini Macq.. na korze pędów i cienkich gałązek sosny, a P. strobi Hlg. na "cjmulce. U mszyeowatych - Aphididue występuje równocześnie partenogeneza i żyworodność. Samice z potomstwa pokolenia obupłciowego zawsze są jajorodne ¹ hezskrzydłe, samce zaś na ogół uskrzydlone. Należy tu bardzo wiele gatunków żerujących na roślinach należą-sych do różnych rodzin, a m.in. te. któro pospolicie wykują na drzewach lub krzewach leśnych: Ltostmapbu    l_lv.,._uh - >.■

-Elaiohium) abietinum Walk. na igłach świerka. /dP***    *    „■-i

Wbfarmosa Gmcl. (= saliceli Kall.) na korkach pędów wierz ■    ■ ■    ^ _K

fasowo na dolnej, rzadziej górnej stronie liści czeronishy .    <^f    _J(

^?a,«'nch topol, eman, pin L. (= C. pmea Mords ) na kocze pędów