IMG25

Podwyższenie temperatury odprężania powoduje obniżenie granicy plastyczności i wytrzymałości stali, co zwykle nie jest zjawiskiem korzystnym w wypadku odprężania elementów, od których wymaga się dobrych właściwości wytrzymałościowych. Obniżenie temperatury odprężania powoduje natomiast niedostateczną relaksację naprężeń i nie doprowadza do zwiększenia plastyczności metalu w strefach znacznych koncentracji odkształceń plastycznych przy spawaniu. Wybór temperatury odprężania powinien więc mieć kompromisowy charakter i opierać się na dokładnej znajomości procesów zachodzących w czasie odprężania. Na rysunku 10.13 przedstawiono typowe krzywe relaksacji naprężeń w różnych temperaturach. Z danych przedstawionych na tym rysunku widać, że im temperatura odprężania jest wyższa, tym niższy jest poziom naprężeń pozostających.

Czas, min

Rys. 10.13. Relaksacja naprężeń skręcających w stali 15G2ANb w różnych temperaturach [178]

10.2.2.3. Wpływ odprężania na właściwości stali

Wpływ obróbki cieplnej po spawaniu na mechaniczne właściwości stali jest problemem, którego dawniej nie rozważano zbyt dokładnie. Brak zainteresowania nim wynikał z tego, że elementy konstrukcji spawanych nie były zbyt skomplikowane oraz że stosowano prostą obróbkę cieplną, która nie powodowała wyraźnych zmian właściwości. Wraz ze wzrostem stopnia skomplikowania konstrukcji i technologii przetwórstwa zwiększyły się wymagania co do właściwości konstrukcji, a konieczne obróbki po spawaniu stały się dłuższe i zaczęły być powtarzane w wielu pośrednich stadiach wytwarzania. Bardzo ważne staje się więc pełne i ilościowe ujęcie zmian właściwości już w stadium projektowania. Jest to trudne ze względu na to, że procesy odprężania bardzo się różnią w zależności od wielkości konstrukcji, grubości, stopnia złożoności, typu stali i liczby etapów przetwórczych. Zatem ujęcie parametryczne, które może opisać wymaganą obróbkę cieplną po spawaniu za pomocą jednej wartości, jest bardzo użyteczne.

Koncepcja parametrycznego ujęcia obróbki cieplnej nie jest nowa, niemniej jej praktyczne zastosowanie do obróbek cieplnych po spawaniu dotychczas jest bardzo ograniczone.

535