IMGT01

I 1.7. Sadzonki pędowe

I

I chryzantema wielkokwiatowa - Chrysanthemum x grandiflorum (Ra-I mat.) Kitam.

Do rozmnażania chryzantem za pomocą sadzonek pędowych niezbęd-I ny jest matecznik. W uprawie tradycyjnej tworzy się go z roślin kwitnących jesienią. Po wykopaniu karp i skróceniu korzeni o 1/3, a także usunięciu resztek starej, zdrewniałej łodygi sadzi się rośliny mateczne w szklarni, na stołach, w rozstawie 12x15 cm, 15 x 15 cm lub 15 x 20 cm, w zależności od odmiany. Pędy zakończone pąkami kwiatostanowymi, zainicjowanymi jeszcze w okresie poprzedniego kwitnienia roślin, przycina się tuż nad ziemią. Wykonuje się także cięcie wyrównujące pędów odziomkowych. Polega ono na skróceniu pędów za długich oraz rozetowatych. Temperatu rę utrzymuje się na poziomie 4-6°C. Miesiąc przed planowanym terminem sadzonkowania temperaturę podnosi się stopniowo do 16°C w celu pobudzenia roślin do intensywnego wzrostu i wytworzenia dużej liczby pędów przeznaczonych na sadzonki.

J8j

W uprawie sterowanej sadzonki ukorzenia się w ciągu całego roku, I zatem postępowanie z matecznikiem jest nieco inne. Najpierw jaruje się rośliny mateczne przez 2—4 tygodnie w szklarni, w której temperatura nie może przekraczać 10°C. Po tym okresie podwyższa się temperaturę do 16°C i doświetla rośliny, przedłużając dzień do 16 godzin. Wystarczające do tego celu jest światło o natężeniu 500 lx. jednak silniejsze światło - do 5000 lx -pochodzące z lamp sodowych jest korzystniejsze, gdyż nie tylko zapobiega przedwczesnemu tworzeniu pąków kwiatostanowych, ale także zwiększa wydajność roślin matecznych.

Utrzymanie roślin matecznych w dobrej kondycji przez cały rok jest bardzo trudne. Dlatego w uprawie sterowanej matecznik zakłada się z sadzonek uzyskanych wcześniej laboratoryjnie, z merystematycz-nych kultur in vitro. Sadzonki po ukorzenieniu uszczykuje się w celu rozkrzewienia. W warunkach podanych wcześniej eksploatuje się matecznik przez 3 miesiące. Z matecznika pobiera się także sadzonki do założenia kolejnego matecznika na 3 miesiące. Cykl ten powtarza się cały rok. Zim² ' powierzchni uprawnej matecznika można uzyskać średnio 200-500 sadzonek miesięcznie, w zależności od pory roku i odmiany.

Sadzonki pobiera się co tydzień. Tnie się wierzchołkowe części pędów matecznych. Sadzonka powinna mieć 3-5 liści i długość 6-10 centymetrów - zależy ona od odmiany, pory roku i przeznaczenia. Długie sadzonki tnie się zimą. Cięcie przeprowadza się tuż nad węzłem. Nie jest konieczne wówczas usuwanie dolnego liścia na sadzonce. Przy cięciu pod węzłem odrywa się dolny liść powodujący zagniwanie sadzonek.

Po potraktowaniu preparatem stymulującym ukorzenianie, zawierającym IBA, umieszcza się sadzonki w mieszance torfu wysokiego z perlitem (1:1). Podłoże powinno mieć pH 5,5-6,5. Temperaturę podłoża utrzymuje się na poziomie 16-18 °C, a powietrza 14-15 °C. Sadzonki umieszcza się na głębokości 1 cm w paletach wielodoniczkowych lub luzem na stołach, w rozstawie 5x5 cm. Ukorzenianie sadzonek trwa od dwóch do pięciu tygodni; najkrócej w czerwcu i lipcu, najdłużej w grudniu i styczniu. Przy ukorzenianiu sadzonek w okresie jesienno-zimowym niedobór światła opóźnia inicjację korzeni i ich wzrost. Dlatego przynajmniej do lutego sadzonki powinny być doświetlane w czasie ukorzeniania, tak aby naturalny dzień przedłużyć do 16-18 godzin. Natężenie światła powinno wynosić 5000 lx (lampy rtęciowe LRFR 250 W zawieszone na wysokości 60 cm, co 1 m, lub lampy sodowe WLS 400 W na wysokości 1 m, co 1,5 m).

Sadzonki nieukorzenione można przechowywać w chłodni o temperaturze 0-3 °C w perforowanych workach polietylenowych przez 2 tygodnie. Woreczki powinny być oddzielone od siebie tekturowymi przegrodami.

17