IMGw14

W przypadku bowiem, kiedy przedmiot postawy ujmow any „jako całość” przez osoby, których postawy badamy, a poszczę-gółne naładowane różnymi Walencjami cechy czy elementy teg' przedmiotu są postrzegane jako immanentne własności czy elementy składowe tej „całości” — wówczas należy mówić o postawie jednej acz ambiwalentnej. Jeśli poszczególne własrjości lub elementy postrzegane są przez osobę postrzegająca .-oddzielnie” a nie są przez nią traktowane jako fragmenty czy elementy wiotszej całości, wówczas należy mówić o różnych postawach wobec przedmiotu, który postrzegany jest w sposób całościowy przez badacza jedynie — me zaś przez tego, którego postawy próbujemy określić.

Jednakże, jak wiemy, sytuacja taka. w której ktoś ms wobec pewnego przedmiotu postrzeganego w sposób całościowy-, łącznie różnoimienne predyspozycje afektywne, jest sytuacją nietrwałą i często fchoć bynajmniej nie zawsze) postawa taka dąży do wewnętrznego zharmonizowania, do osiągnięcia stanu afektywnej jednolitości. Myślę, iż warto tu zasygnalizować dwa różne sposoby redukcji różnoimiennych watencji w ramach postawy.

Przede wszystkim postawy konfliktowe mogą ulec ujednoliceniu przez supresję lub represję pewnych słabszych walencji cząstkowych. W wyniku konflikt u Oąźenia lub um    zwciczć

w końcu często bądź lęk. bądź atrakcyjność celu i w zależności od tego zapominamy (łab staramy się zapomnieć) o cechach przedmiotu znających przeciwną walencję. Liczne narhnk nad dysonansem poznawczym ujawniają, jak ludzie manipulują obrazem postawy tak, aby usunąć zeń cechy mające walencje niezgodne z ogólną dominantą oceny. Znane eksperymenty przystosowaniem obrazu przedmiotu postawy do „sprzecznego” z nim jej komponentu behawioralnego — np odrzucenie wiedzy o cechach negatywnych celu. który postanowiliśmy zrealizować — ujawnia inny jeszcze typ mechanizmu, który można określić jako mechanizm kształtowania postawy konsonansowej przez eliminacją pewnych walencji cząstkowych.

Mechanizm drugiego rodzaju polega na tym, iż uwzględniając poszczególne Walencje cząstkowe człowiek kształtuje globalną walencję przedmiotu postawy, która wówczas stanowi coś w jo-