jpg009(1)

8

padku pod uwagę olbrzymiej grupy heterotrofów zaliczanych do roślin, również nieźle nam znanych z codziennych niemal kontaktów, jak grzyby czy mikroorganizmy roślinne, których odżywianie przebiega na drodze hetero- względnie miksotrofii.

Nie ulega wątpliwości, że fotosynteza jest procesem, który prowadzi do produkcji złożonych substancji organicznych z prostych związków mineralnych i stanowi podstawę egzystencji całego świata organicznego. Obecna rola pierwotnej produkcji biomasy na drodze fotosyntezy nasuwała przypuszczenie ojej pierwotności w ewolucji. Współczesna wiedza o powstaniu i początkach życia na Ziemi wskazuje, że fotosynteza jest procesem, który wymagał czasu, aby na drodze skomplikowanych przemian ewolucyjnych mógł powstać i udoskonalić się. W uproszczony sposób można ewolucję procesu odżywiania się zilustrować za pomocą tabeli (rys. 1).

Podobne poglądy prezentuje E. G. Pringsheim, który stwierdza, że auto-trofia jest stanem pochodnym, wynikającym z pogłębiającej się izolacji organizmu od siedliska, a szczególnie w stosunku do substancji organicznych. Hutner i Provasoli wskazują, że usprawnianie fotosyntezy uniezależnia organizm od pobierania substancji organicznych z siedliska. Należy sądzić, że konsekwencją autotrofii jest rozbudowa ściany komórkowej, która podnosi niezawisłość organizmu w stosunku do szybko zmieniających się czynników fizykochemicznych siedliska.

Autotrofia opierająca się na fotosyntezie, czyli procesie użytkowania energii promieniowania słonecznego do produkcji organicznych asymilatów, uzależniona jest od odpowiednich kombinacji barwników fotosyntetycznie czynnych, a wśród nich przede wszystkim chlorofilu a.

Najsprawniejszy jest układ barwników złożony z chlorofilu a i chlorofilu b, uzupełnionych barwnikami z grupy karotenów i ksantofili. Układ taki występuje w chloroplastach jednokomórkowych wiciowców z gromady Euglenophy-ta, ale głównie u zielenic i u roślin tkankowych.

Pozostałe glony posiadają w chromatoplastach obok chlorofilu a chlorofil c lub inne, a barwniki karoteinowe oraz ksantofilowe najczęściej dominują, nadając tym organizmom zabarwienie żółte, brunatne itp.

Na szczególną uwagę zasługują sinice i krasnorosty, u których występują obok chlorofilu a bardzo specyficzne barwniki fikobilinowe: fikocyjan i fiko-erytryna, nadając tym roślinom barwę sinozieloną lub czerwoną.

Różnice związane z występowaniem odpowiedniej kombinacji barwników nie kończą się tylko na zabarwieniu komórek, ale mają głębsze, fizjologiczne następstwa. Mianowicie są wyrazem sprawności fotosyntetycznej