48
Do gromady zalicza się w randze klasy trzy grupy organizmów o dość znacznej zwartości taksonomicznej.
Należą tu organizmy wyłącznie jednokomórkowe o monadowej strukturze typowej dla gromady: grzbieto-brzuszna symetria, bruzda wzdłużna od strony brzusznej zakończona trójkątną gardzielą z trychocystami. Komórki okryte są cienkim periplastem. Występują liczne małe chromatoplasty zawierające stosunkowo mało barwników: chlorofil a, karotenoidy i niewiele ksantofili. Nie znane są sposoby propagacji. Przykładowe rodzaje: Go-nyostomum, Merotrichia.
Należą .tu głównie organizmy monadowe, jednokomórkowe. Monady pokryte są periplastem. Mają grzbieto-brzuszną symetrię, bruzdę i gardziel z trychocystami. Chromatoplasty zawierają chlorofil aic, karotenoidy i ksantofile. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że jedynie, jak dotąd, w organizmach z tej grupy metaprotistów wykryto obecność fiko-b i 1 i n, barwników powszechnych u sinic i krasnorostów. Być może jest to ślad filogenetycznej więzi pomiędzy monera, mezoprotista a metaprotista. Dla zwolenników teorii symbiogenezy niektóre rodzaje są przykładem współżycia bezbarwnych monad z sinicami — cyanellami np. Cyanophora. Inne przykładowe rodzaje: Cryptomanas, Chroomonas.
Jest to klasa najbardziej filogenetycznie rozwinięta. Występują w niej organizmy o strukturze monadowej w postaci typowych monad, ale również w postaci ameboidalnej i kapsalnej. Wykształciły się również organizmy kokkalne, a nawet nitkowate.
Formy monadowe charakteryzują się dwiema bruzdami — podłużną i poprzeczną, na przecięciu których występują dwie wici. Komórki pokryte są peli-kulą, która buduje na zewnątrz najczęściej dwudzielne osłonki — tuniki. Formy kokkalne i nitkowate są okryte dwudzielną ścianą komórkową z celulozy.