ksiazka 20002

zaczyna wymieniać czynności osób, odbiera tylko pr/eka/ obrazowy, I)#im | czlero-pięciolctnic namiętnie oglądają i interpretują obrazki, lec/już dnMWl gaja zespolenie obrazu i słowa, proszą o głośne czytanie jako wyraz tlij. ni t do poznania świata i psychicznej izolacji od otoczenia, wykazują szc/t rolmi wrażliwość na dźwięk słowa poetyckiego. Rozwój zainteresować czytelni” czycli w okresie przedszkolnym najlepiej kształtują treści baśniowe: km min# ludki, latające dywany, dobre wróżki, czarodzieje i magiczne zaklęcia posiliło* cają wyobraźnię dziecka: prowadzą one do poszukiwań coraz to nowych cmot |l, do nawyku obcowania z książką, które pozostawia olbrzymi wpływ na dalszy stosunek do książki już w wieku dojrzałym. Pierwsze przeżycia-radośti, smutku, współczucia, podziwu dla męstwa i bohaterstwa bardzo wyrażało kształtują też osobowość dziecka. Największe zainteresowanie baśnią pi/v pada na okres 4^5-6 roku dziecka. W tym też czasie dzieci próbują czytać samodzielnie: łączą formę słowa drukowanego z treścią obrazka, nadal rola obrazka jest bardzo duża. W przypadku kilkuz.daniowycb tekstów dziecko nadal odwołuje się do pomocy starszych. Charakterystyczne dla tego etapu zainteresowań czytelniczych dziecka jest określenie go „poczytaj mi, marno",

Pierwsze lata szkolne nic przynoszą zmiany zainteresowań — nadal donn nujc baśń dziecko powoli opanowuje sztukę czytania, pokonuje warstwę semantyczną, interesuje się tekstami krótszymi, nic moż.c jeszcze uchwycić całości znaczeniowej utworu. Nadal odwołuje się do pomocy obrazka i do rosłych, chociaż pierwszy etap szkolny określa się już pojęciem „już czytam" (kJ. i-iV).

W średnim wieku szkolnym (kl. V VII) dziecko opanowuje technikę czytania. przechodzi do „samodzielnej lektury", wkracza w okres niezależności intelektualnej, indywidualizują się jego upodobania estetyczne: zainteresowania czytelnicze chłopców i dziewcząt zaczynają się wyraźnie różnicować. Chłopcy interesują się przygodą, wojną, historią, sportem, dziewczęta \WOlą przeżycia romantyczno-obyczajowc o tematyce domu, szkoły, rówieśników itp. Nowy typ książki sensacyjno-prz.ygodowej »p. Wakacje z duchami czy Podrót za jeden uśmiech Adama Halulaja świetnie łączy elementy predyspozycji psychicznych zarówno chłopców jak i dziewcząt. Nastolatek na ogól poszukuje mocnych wrażeń (jest to okres wzmożonego rozwoju biologicznego i psychicznego), ma już swój własny obraz świata i zaczyna analizować otaczającą go rzeczywistość, wyraża swój własny stosunek do niej: akceptuje lub odrzuca, poszukując w nim własnego miejsca. W swojej bezradności coraz energiczniej zaczyna poszukiwać rozwiązań w literaturze. Nienasycona ciekawość świata, poszukiwanie doznań zastępczych i sposobu przyszłej realizacji swych planów wprowadzają nastolatka w okres największej aktywności czytelniczej, zbliżając powądi jego zainteresowania do powieści obyczajowej - typowej lektury dorosłych, szczególnie wyraźny jest ten zwrot wśród dzieci wiejskich, dojrzewających nieco szybciej biologicznie. Często w tym wieku młodzież przecenia swe możliwości odbiorcze sięgając po książki zbyt trudne, co niejednokrotnie

»lę pi/yc/yną zniechęcenia do książek. W tym toż okresie zaczyna wy-§1 v|»..w ,it‘ zainteresowanie książką iłojuilarnoiuiukową.

Mlod/leż kl. VIII s/koly |xulstawowej i szkoły średniej ma zainteresowania fMDnin hnrd/o wyraźnie do dorosłych, jest najbardziej poddana dwutoro-Hni«t procesu czytelniczego; w ramach obowiązku szkolnego realizuje zain-|#«• lownttie pows/eebnio uznawaną literaturą klasyczną, a w ramach własnych Mliłlrmowari śledzi problemy moralne rówieśników ukazywane w książkach i Siesickiej. J. Domagalika. N. Rollcc/ck, M. Kriiger. 13. Jackiewiczowej, l Salitburskicj, M. Bielickiego itp.

» Upływ rodziny i szkoły na kształtowanie zainteresowań czy teł-

oh tych

Uml/inu stanowi podstawową grupę społeczną, dzięki której dziecko od najmłodszych lat styka się z podziałem ról społecznych (ojciec, matka, rodzeń-Mwo), uczy się obcowania i współżycia, przejmując bezkrytycznie zachowanie md/iców i rodzeństwa naśladuje ich, hołdując reprezentowanym przez, nieb postawom i wzorom.(NV kręgu rodziny zaczyna się także kształtować i>ozy-tywna lub negatywna postawa dziecka wobec książki. W rodzinach rozc/y* lanych, obcujących na co dzień z książką, od najwcześniejszych lat życia d/ircka kształtuje się pozytywny stosunek do książki jako wyraz tradycji rodzinnych: początkowo kontakt z książką jest elementem zabawy, w czasie której dziecko z zaciekawieniem ogląda obrazki, ustala ich treść wyraża własne skojarzenia, następnie przechodzi do etapu „poczytaj mi, mamo", Nie można oczekiwać takiej reakcji dziecka w domu pozbawionym uznania dla książki, nic można także liczyć na nawiązanie z nią trwałych kontaktów \y wieku późniejszym, bowiem jak wnioskuje we wspomnianej wypowiedzi I searpit zerwanie kontaktów z książką następuje zwykle już. w środowisku rodzinnym.

Większość aktywnie czytającego społeczeństwa dorosłego stwierdza, że nawyk czytania wyniosła z domu rodzinnego: rodzice czytali, kupowali książeczki do czytania dzieciom, urządzali wieczory głośnego czytania, podejmowali dyskusje nad treścią przeczytanych książek i postaw reprezentowanych przez książkowych bohaterów. Już w wieku przedszkolnym dziecko uczyło się szacunku do książki, gromadziło własne skromne biblioteczki, uczyło się cluonić książkę przed zniszczeniem i właściwie przewracać jej kartki.

We współczesnej rodzinie mimo ogólnie wyższego poziomu wykształcenia rodziców obserwuje się wiele niezbyt korzystnych dla książki układów rodzinnych: praca zawodowa obojga rodziców często na zmiany lub dokształcanie się rodziców, eliminują w dużej mierze możliwość systematycznego wpajania dziecku zamiłowania do książki, często też. w skutek zmęczenia rodzice wyręczają się telewizorem, pozostawiając kształcenie obcowania / książką wyłącznie wychowawcom przedszkoli i szkole.