ksiazka 20027

Zwroty sklorowano wprost do odbiorcy mogą dotyczyć w równio] miorzo sfory osobistej, jak 1 świata przód stawionego W takim przypadku mają charakter autotomntyc/ny. zapraszają do udziału w procosio twórczym, np. Kochami, to jost znowu karta prz oznaczona tylko dla Clo* hlo Czy masz jakioś przypuszczania? Mota sądzisz. >o wiosz: - gdzio u licha podziała się fujarka?^u

W inno] powieści Siesickiej Dziowczynlo Mistrza Gry. która poka-zujo nlobozpleczoóstwo. jaklo niosło ze sobą komputerowa gra wyobraźni RPG (rolo playing gamos) wykorzystano jako motto wierszo Sta nlsławo Grochowioko, zaś w tryptyku Falbanki. Woalki. Wachlarza zaproponowała pisarka młodym czytelniczkom intorosująco spotkanie z malarstwem Augusto‘a Ronoira. Alfreda Sisloya, Edgarda Miró (w to kścio zostały leź zamieszczono barwne roprodukcjo Ich obrazów). Dzidki takiej strukturze książok oraz nowatorskim pomysłom nawiązania z czytelnikiem więzi .otwiera" pisarka odbiorcę na kulturę, odsłania radość obcowania z poezją I plastyką, uwrażliwia, zmusza do myślenia, wychowuje ostolycznio. rozbudzając ciekawość i wyzwalając postawy aktywno młodego odbiorcy.

Znakomity przykład omawianej tu aktywności łntoncjonalncj, któroj podporządkowany jest tekst, stanowi książka Siosickie] pt. rwojo Wiol-kio Tajotnnico^y'\ Jest togunsi-pamlętnik autorkr. który ma równocześnie pełnić funkcję rzoczywlstogo pamiętnika czytelniczki To nio jost po wiość. Autorka snuje refleksje na temat przemijania, któro jost cichym dramatom każdej ludzkiej istoty i zachęca nastolatki do pisania pamiętników. argumentując przekonująco. Ze nasz wygląd z młodości utrwala fotografia, alo przeżycia i doznania moźo utrwalić tylko zapis. Złap Zycio, zanim ja zgubisz - zachęca. Nio ulega wątpliwości, że ta pomysłowo wydana książka, pozostawiająca czytelniczkom wiolo miejsca na osobiste notatki, nadto zaopatrzona w .kieszonki" na dzlowczę-co pamiątki, ma spełniać w głównej miorzo funkcję aktywizującą w zamierzonym. u więc wpisanym w tcksl. kłorunku Powstajo jednak pytanie. czy porcopcja zatrzyma się wyłącznie na tym pozłomfo i czy nio mamy do czynionia z książką, która wyzwala równoczośnio aktywność intencjonalną i naśladowczą, a może przede wszystkim kreacyjną? Można zaloż.yć. źo gdyby przeprowadzono badania mochanizmów jej odbioru, odpowiodż byłaby twierdząca

^hK Stosie*.;! Cłiwtkiczkę, Walono Wnioznwn 1097, o 29 ¹⁶ . Skjstckn Twojo wiolkio tojomnico L6dź 1090

Aktywność naśladowcza

Jeśli mowa o naśladowaniu, ma się wraionio czogoś konkretnego Oto co nnjmnio) jeden rodzaj dziecięcoj aktywności, który rzuca się tv oczy i którego znaczenia nie ma się ochoty zakwostionować^u> piszą Gloton i Cloro. Podobno stanowisko zajmuje Bnlcorzan, gdy dowodzi, Z o tekst dla dziocka jawi się jako dzido otwarto na aktywny typ odbioru, który ccchujo nadinterpretacja i nadwykonawstwo¹⁷. a więc przenoszę-nio doświadczeń kulturowych na życie. co odbywa się nlowątptłwiO zgodnie z mechanizmami dziocięcoj konkrotyzacjl tokstu oraz stopniom zaangażowania małego odbiorcy w obszary świata wykreowanego przez literaturę, czyli - przeżyciom literackim¹''

Zachowania naśladowczo są naturalnym składnikiem rozwoju inteloktualno-osobowoścłowoflo dziecka i pojawiają się w różnorodnych sterach jogo życia Miody człowiek, budując własną tożsamość, odczuwa bowiem potrzebę Identyfikacji i poszukujo w/orów osobowościowych. najpierw w najbliższym środowisku (rodzice, rówiośnicy). a następnie w obszarach sztuki jego idolami stają się aktorzy, śpiowacy. bohaterowie litoraccy. W związku z tyrn literatura dziocięco-mlodziożo* wa spełnia w pownym sensie rolę literatury porcnotycznej i z reguły j>ro zontujo świat przedstawiony, który stanowi optymistyczny I ulepszony model świata rzoczywlstego, co wiąże się z dominacją funkcji wychowa wezoj i kompensacyjnej w toj literaturze.

Zjawisko to bozsporno w samej swej istocie - jost przedmiotem badań psychologów¹⁰, a zatem nio będzie w tym miejscu egzemplifikowane Równio oczywisto są reakcjo wollcjonalne dzieci na literaturę^,>0 -rozbudzona wyobraźnia i emocjo wyzwalają empatię i prowadzą do pro-

^1.1    R Gloton. C Cloro Twórcza op cit. o 59

^w Por U Bnlccr/nn -.Odbiorca . op cit Podobno ntnnowmko - za Bnloerzanem-zajmujo A Bnluch Archolypy btomlury driocłęco/ Wrocław 1993, n 10-11

^1.1    Por M Kwiatkowa ko Prto tycio hlot.tckio a moralno postawy uczniów Wrirozown 1981

^VJ Poi M ChiopK łowicz CharoMorystykoprocosurozwojuosobowościwświotloii-loratury [w \ Osobowość dik>d i mlodrioty Rozwój i patologia W*r*znwn 1980. R Wasi o, M M Mmlii. SA Miller Psychotoyia dziecko, tłum M Babluch.A C»o-Chooowicz. E. Czonrtlpwskn. A Motcznk, A Pioirow&ka. Z Tooplitz, rotl nauk A Matczok Warszawa 1995; M Dobosso: Etapy wychowania. Warszawa 1990. B J Wrtdsworth Toona Piaooln Poznawczy i omocjonatny rozwój dziocka, tłum M Bobluch Warszawo 1998

G3