larsen0105

5. Opioidy 105

Pólokres ustalania równowagi między krwią a mózgiem wynosi dla remifentanylu, tak jak dla alfentanylu, ok. 1-1,5 min, dlafentanylu natomiast 4,8 min, a dla sufentanylu 5,6 min. U starszych osób stała równowagi między krwią a mózgiem jest wyższa; substancje te przenikają wolniej do ośrodkowego układu nerwowego i działanie również pojawia się wolniej.

Biotransformacja i wydalanie. Rozkład remifentanylu odbywa się w sposób ciągły we krwi i w tkankach pod wpływem nieswoistych esteraz osoczowych i tkankowych i dzięki temu jest niezależny od aktywności cholinoesterazy i pseudocho-linoesterazy, a także funkcji nerek i wątroby. Niespecyficzne esterazy odłączają grupę metylową i jako metabolit powstaje w 98% kwas karboksylowy GI90291, a pozostałe 2% jest dealkilowane do metabolitu GI94219. Aktywność głównego metabolitu -jego wpływ na receptor p jest tak słaby, że jest niemal bez znaczenia: siła jego działania anal-getycznego stanowi 1/300 do 1/4600 siły remifentanylu. GI94219 wydalany jest przez nerki, mógłby się więc kumulować w niedomodze nerek.

Klirens. Klirens remifentanylu w osoczu wynosi 2,1-2,8 1/min, jest zatem 10-krotnie większy niż alfentanylu (0,21-0,63 1/min). Całkowity klirens remifentanylu odpowiada 250- 3001/godz., jest więc 3-4--krotnie większy niż przeciętny przepływ krwi przez wątrobę. Wiek, masa ciała ani płeć nie mają żadnego wpływu na całkowity klirens remifentanylu.

Eliminacja, okresy połowiczne. W zależności od tego, czy przyjmie się w odniesieniu do rozmieszczenia remifentanylu model 2- czy 3-kompart-mentowy, można eliminację opisać równaniem dwu- lub trójwykładniczym (współczynniki dystrybucji A, B i C). Według modelu trójkompart-mentowego wyznaczono dla remifentanylu następujące okresy półtrwania:

-    półokres dystrybucji t|_/2a: 0,94—1,96 min,

-    końcowy półokres eliminacji, t]/₂p: 5,3-14,4 min,

-    ty_2Y: 35-137 min.

Po wstrzyknięciu remifentanylu w bolusie 99,8% eliminowane jest w ciągu okresów półtrwania a i (3 (0,9 i 6,3 min), a tylko 0,2% w czasie (najwolniejszego) okresu półtrwania y (35 min). Klinicznie można pominąć trzeci kompartment i najwolniejszy okres półtrwania; wobec tego końcowy okres półtrwania remifentanylu wynosi 6 min lub mniej. Na ryc. 5.2 przedstawiono przebieg czasowy stężeń remifentanylu po wstrzyknięciu dawki w bolusie.

Okres półtrwania wrażliwy na kontekst. Spośród wszystkich opioidów remifentanyl ma najkrótszy wrażliwy na kontekst okres półtrwania, wynoszący 3-4 min (ryc. 5.3). Podczas gdy wrażliwy na kontekst okres półtrwania fentanylu, alfentanylu i sufentanylu po 60, 120 i 240 min ciągłego wlewu jeszcze rośnie, w przypadku remifentanylu pozostaje on niezmieniony nawet po 10-godzinnej infuzji i wynosi 3-4 min.

stężenie opioidu w osoczu [%]

minuty po wstrzyknięciu bolusa

wrażliwy na kontekst okres półtrwania [min]

czas trwania infuzji [min]

Ryc. 5.2 Przebieg względnych stężeń w czasie po wstrzyknięciu dawki remifentanylu, fentanylu, alfentanylu i sufentanylu w bolusie (Shafer, 1996; zmodyfikowano).

Ryc. 5.3 Wrażliwy na kontekst okres półtrwania remifentanylu, fentanylu, alfentanylu i sufentanylu (Egan i in., 1996; zmodyfikowano).