larsen0199

9. Leki krążeniowe 199

Działanie. Wpływ dopaminy na układ krążenia jest następstwem pobudzenia receptorów dopaminergicz-nych oraz P- i a-adrenergicznych. Rodzaj pobudzonego receptora zależy od wielkości dawki dopaminy:

-    Dawki 1-3 pg/kg/min pobudzają przede wszystkim receptory dopaminergiczne w naczyniach nerkowych, trzewnych i wieńcowych oraz zwiększają przepływ krwi w tych narządach.

-    Dawki 1-10 pg/kg/min stymulują przede wszystkim receptory p,: wraz ze wzrostem podawanej dawki zwiększa się kurczliwość mięs'nia sercowego, częstość akcji serca oraz pojemnos'ć minutowa. Na tym etapie zmniejsza się opór obwodowy, a przepływ nerkowy się zwiększa.

-    Dawki 5-10 pg/kg/min pobudzają receptory a--adrenergiczne. Zwiększaniu dawki towarzyszy wzrost opora obwodowego i spadek przepływu nerkowego.

W praktyce klinicznej należy pamiętać, że działanie dopaminy na receptory nie jest ścisłe związane z określoną dawką, dlatego należy się spodziewać znacznych indywidualnych różnic w reakcji układu krążenia.

Zastosowanie w anestezjologii. Obecnie uważa się, że dopamina jest lekiem z wyboru w leczeniu lekkiej i średnio ciężkiej niewydolności serca.

Ciężkie i najcięższe postacie niewydolności serca na ogół nie poddają się leczeniu wyłącznie samą dopaminą.

W ciężkiej niewydolności serca dopaminę można podawać łącznie z innymi lekami, np. z adrenaliną lub dobutaminą.

Praktyczne zasady stosowania dopaminy:

►    Dopaminę podaje się w dawkach 2-30 pg/kg/min najlepiej z użyciem strzykawki automatycznej.

►    Jeśli podając dopaminę w dawkach 10-15 pg/ /kg/min nie można uzyskać pożądanego wpływu na układ krążenia, to należy dołączyć jednocześnie inną aminę katecholową lub zastąpić dopaminę inną, silniej działającą aminą katecholową (adrenaliną, izoproterenolem).

►    W zespole małego rzutu w przebiegu zawału mięśnia sercowego dopamina wywiera korzystniejsze działanie od izoproterenolu.

►    Zwiększenie przepływu nerkowego uzyskuje się po podaniu dopaminy w dawkach 1-3 pg/kg/min we wlewie dożylnym.

Zagrożenia. Działania niepożądane po podaniu dopaminy są podobne, zależnie od dawki, do wywołanych przez inne katecholaminy:

-    tachykardia i zaburzenia rytmu serca,

-    silny skurcz naczyń ze zmniejszeniem przepływu obwodowego (również w nerkach),

-    zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen.

3.5 Dobutamina

Dobutamina jest syntetycznym sympatykomimety-kiem. Słabiej wpływa na opór obwodowy naczyń i częstość akcji serca niż inne aminy katecholowe.

Działanie. Dobutamina pobudza bezpośrednio receptory (3-adrenergiczne, ale nie uwalnia noradrenaliny ze współczulnych zakończeń nerwowych. Nie wpływa na specyficzne receptory dopaminergiczne w naczyniach nerkowych.

Najważniejszymi skutkami działania dobutami-ny są:

-    zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego, przyspieszenie akcji serca i zwiększenie pojemności minutowej,

-    rozszerzenie naczyń obwodowych ze zmniejszeniem oporu obwodowego.

Dobutamina wywiera nie tylko dodatnie działanie inotropowe, ale także dodatnie działanie chrono-tropowe i rozszerzające na obwodowe naczynia krwionośne.

Zastosowanie w anestezjologii. Dobutaminę stosuje się przede wszystkim w leczeniu niewydolności serca. Korzystnego efektu należy się spodziewać zwłaszcza przy wysokim oporze obwodowym i prawidłowych wartościach ciśnienia tętniczego. Dobutaminy nie należy podawać chorym z niskim ciśn i en iem tętn iczym.

Dobutaminę można podawać łącznie z lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne oraz innymi środkami o dodatnim działaniu inotropowym.

Praktyczne zasady stosowania dobutaminy:

►    Dobutaminę podaje się w dawkach 1-10 pg/ /kg/min przez pompę infuzyjną.

►    W czasie podawania leku konieczne jest monitorowanie efektów dodatniego działania chro-notropowego i wazodyłatacyjnego.

►    Jeżeli w czasie podawania dobutaminy nie zwiększa się pojemność minutowa serca, należy się spodziewać spadku ciśnienia tętniczego.

Zagrożenia. Działania niepożądane dobutaminy zależą od wielkości podawanej dawki. W czasie stosowania leku mogą wystąpić: