to z tego. że na skutek integrac ji poszczególnych segmentów rynku finansowego co- I raz częściej organa nadzorcze sprawują nadzór nie tylko nad bankami, lecz także l nad innymi pośrednikami finansowymi (nadzór zintegrowany). Poniżej przedstawiono klasyfikację instytucjonalnych form sprawowania nadzoru, z uwzględnieniem rozwiązań funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej.
W UE są trzy zasadnicze formy instytucjonalne sprawowania nadzoru:
1) nadzory solo każdy segment rynku finansowego ma swój oddzielny organ nadzorczy, samodzielny bądź działający w strukturach banku centralnego;
2) nadzory mieszane - obejmujące obok banków także inne instytucje finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeniowych), działające jako samodzielne instytucje bądź znajdujące się w strukturach banku centralnego;
3) nadzory zintegrowane, działające jako samodzielne instytucje bądź znajdujące się w strukturach banku centralnego.
Spośród 15 krajów będących „starymi*’ członkami UE nadzór zintegrowany funkcjonuje w 8: Austrii. Belgii. Danii. Holandii. Irlandii. Niemczech, Szwecji. Wielkiej Brytanii (tab. I). Taki sposób sprawowania nadzoru nad działalnością bankową i innymi rodzajami usług finansowych staje się coraz bardziej popularny, biorąc pod 1 uwagę fakt. iż w ostatnich latach nadzory takie powstały w 4 „starych” krajach UH , (Austria - 2002, Belgia - 2004. Irlandia - 2003, Niemcy - 2002). W pozostałych j „starych” krajach UE funkcjonował nadzór mieszany.
Tabela 1
Typy nadzoru w krajach UE
Typ nadzoru |
Liczba .starych’ krajów UE |
Liczba „nowych’ krajów UE |
Łącznie liczba krajów |
Solo |
- |
3 |
3 |
Mieszany |
7 |
2 |
9 |
Zintegrowany |
8 |
7 |
15 |
Źródło: Strony internetowe banków centralnych i instytucji nadzorczych
Wśród 12 „nowych” członków UE także dominuje nadzór zintegrowany. Po decyzjach podjętych w Polsce w połowie 2006 r. nadzór zintegrowany w'śród krajów UE-12 działa w 7 krajach: w Czechach, Estonii, na Łotw ie, na Malcie, w Polsce, na Słowacji i na Węgrzech. W krajach spoza UE nadzór zintegrowany mają m.in. Australia, Japonia, Kanada. Korea Płd.. Norwegia, Singapur. Nietypowa struktura organów nadzorujących działalność banków jest w USA. Sektor bankowy nadzorują tam cztery różne ciała nadzorcze o określonych kompetencjach.
W dniu 21 lipca 2006 r. Sejm, a w dniu 2 sierpnia Senat przyjęły ustawę o nadzorze nad rynkiem finansowym, która wprowadziła w Polsce model nadzoru zintegrowanego. Ustawa weszła w życie z dniem 19 września 2006 r. Nadzorem są objęte hinki, ubezpieczyciele, fundusze emerytalne i podmioty rynku kapitałowego (firmy inwestycyjne. TF1). Wcześniej nadzór nad wymienionymi podmiotami prowadziły my odrębne organy:
■ Komisja Nadzoru Bankowego (KNB),
B Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE),
■ Komisja Papierów' Wartościowych i Giełd (KPWiG).
Ponadto od 2005 r. działał Komitet Koordynacyjny ds. Konglomeratów Finansowych.
adna grupa kapitałowa działająca w Polsce nie spełniała jednak unijnej definicji Aglomeratu finansowego (2002/87/F.C), ze względu na to, że są one kontrolowa-£7. kapitał zagraniczny, a tym samym wchodzą w skład konglomeratów w kra-którego pochodzi inwestor strategiczny. W rozumieniu dyrektywy 2002/87/ iglomerat powinien prowadzić działalność bankową bądź inwestycyjną i do-o działalność ubezpieczeniową, bądź też wszystkie trzy wymienione rodzaje alności.
y etap integracji organów nadzoru obejmował połączenie Komisji Nadzo-izpieczcń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Papierów Wartościowych liełd. Nastąpiło to w ciągu 14 dni od opublikowania ustawy o nadzorze nad ryn-klrm finansow ym. Drugi etap integracji polegał na przejęciu przez KNF kompeten-C|i KNB z dniem 1 stycznia 2008 r.
KNF składa się z siedmiu członków, w tym przewodniczącego i jego dwóch j||Mępców. Przewodniczący oraz jego zastępcy są nominowani przez Prezesa Rady Idimsirów. Ponadto w skład KNF mają wchodzić:
■ 11 n i ster właściwy do spraw' instytucji finansowych bądź jego przedstawiciel.
■ nnister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego bądź jego przedstawiciel. Hprc/cs NBP lub delegowany przez niego zastępca Prezesa.
• r/edstawiciel Prezydenta.
Łjowiska finansowe krytykowały ustawę z dwóch powodów. Po pierwsze - ze idu na szybkie tempo prowadzenia prac nad nią oraz szybkie tempo wpro-nia zmian. Po drugie - ze względu na dominujące znaczenie przedstawicic-bądź osób nominowanych przez. Premiera. Sama idea integracji organów r.ych jest słuszna i zbieżna z tendencjami obserwowanymi w innych kra-icnt jej wprowadzenia należy jednak uznać za niefortunny ze wrzględu na b/ne zaangażowanie nadzorców i nadzorowanych podmiotów we wdrożenie No-I Imowy Kapitałowej (banki i firmy inwestycyjne) oraz prace w ramach projektu plm nlność II (zakłady ubezpieczeń).
99