M Feld TBM227

6

Rodzaje naddatków i czynniki wpływające

na ich wielkość

Obróbka wiórowa półfabrykatów części maszyn powoduje, że dużą objętość materiału zamienia się w wióry. W wielu przypadkach wióry stanowią do 60% masy półfabrykatu, co wynika głównie ze zbyt dużych naddatków materiałowych. Z tego powodu gospodarka w przemyśle maszynowym ponosi duże straty, nawet jeżeli się uwzględni tylko straty materiałowe. W rzeczywistości są one znacznie większe, gdyż dochodzą tu jeszcze koszty robocizny, energii i inne. Straty materiału powstają również w wyniku przecinania prętów na krótsze odcinki. W tych przypadkach powstają także odpady.

6.1. Wielkości podstawowe w odniesieniu do naddatków

Rozróżnia się naddatki całkowite i tzw. naddatki operacyjne. Naddatek całkowity na obróbkę C określa grubość warstwy usuwanej w procesie obróbki. Wielkość naddatku kompensuje błędy wymiarowo-kształtowe, wady powierzchniowe i podpowierzchniowe występujące w poszczególnych etapach wytwarzania i spowodowane niedokładnością metod i urządzeń technologicznych. Wielkość naddatku całkowitego stanowi różnicę wartości wymiaru półfabrykatu i wartości wymiaru gotowej części (rys. 6.1).

Minimalna zatem, uzasadniona wartość naddatku jest określona odpowiednią sumą wartości błędów i warstw wadliwych i jest zależna od stosowanych metod, środków i warunków technologicznych w całym procesie produkcyjnym określonej części, obejmującym wykonanie półfabrykatu i obróbkę skrawaniem.

Tolerancja wymiaru półfabrykatu jest jednocześnie tolerancją wymiaru naddatku całkowitego na obróbkę oraz naddatku na pierwszą operację. Tolerancja wymiaru półfabrykatu może obejmować odchyłkę dodatnią (+) i ujemną (-). Przy ustalaniu naddatku dla pierwszej operacji bierze się pod uwagę (wlicza się) tylko odchyłką w głąb materiału, tj. odchyłkę (-) dla powierzchni zewnętrznych oraz odchyłkę (+) dla otworów.