232
6. Rodzaje naddatków i czynniki wpływające na ich wielkość
Liczbę niezbędnych operacji obróbkowych można określić, ustalając wskaźnik K0 wymaganego wzrostu dokładności powierzchni w wyniku obróbki
gdzie: - wartość tolerancji półfabrykatu (półwyrobu), T - wartość tolerancji wy
miaru maksymalnej średnicy zewnętrznej gotowej części.
W przybliżeniu:
- przy K0 ^ 10 można stosować 1 operację,
- przy 10 < K0 < 50 powinno się stosować 2 operacje,
- przy K„> 50 powinno się stosować 3 operacje.
Dobór właściwych naddatków, zapewniających z jednej strony uzyskanie przedmiotów dobrej jakości bez jakichkolwiek wad materiałowych, z drugiej zaś strony gwarantujących jak najmniejsze zużycie materiału, jest zagadnieniem trudnym, niemniej należącym do podstawowych zadań technologa.
W produkcji jednostkowej i małoseryjnej dla wyrobów, dla których półfabrykatami są odlewy lub odkuwki, przyjmuje się naddatki z Polskich Norm, podających całkowity naddatek na obróbkę (patrz rozdz. 3). Dla półfabrykatów hutniczych, np. prętów walcowanych, technolodzy opracowują normatywy zakładowe, branżowe i ujmują je w odpowiednich tablicach lub rejestrują w komputerze. Przykładowo naddatki takie dla obróbki powierzchni zewnętrznych walcowych, otworów, powierzchni czołowych i powierzchni płaskich przedstawiono w tabl. 6.1 -^6.4.
W produkcji wielkoseryjnej i masowej naddatki powinny być ustalone metodą analityczno-obl iczeniową. Kolejność postępowania w takim przypadku powinna być następująca:
1. Obliczenie wskaźnika wymaganego wzrostu dokładności Ka na podstawie tolerancji wymiaru półfabrykatu i wartości tolerancji wymiaru końcowego danej powierzchni.
2. Na podstawie wskaźnika K0 i warunków produkcyjnych ustalenie liczby operacji, zabiegów lub przejść obróbkowych, w celu osiągnięcia wymaganej dokładności i jakości powierzchni, i na tej podstawie ustalenie liczby i rodzajów naddatków.