m1

liiiilunie neurologiczne

•    Próba Babińskiego - objaw skojarzonego zgięcia uda i tułowia: przy poleceniu zmiany pozycji z leżącej tyłem na siedzącą bez pomocy rąk kończyna dolna niedowładna unosi się, pięta kończyny zdrowej wysuwa się do przodu.

» Objaw Barre’go - choremu w pozycji leżenia przodem zginamy biernie obie kończyny w stawach kolanowych pod kątem prostym lub nieznacznie rozwartym, a następnie polecamy mu utrzymać je w tym ułożeniu przez kilka minut; wówczas kończyna niedowładna powoli opada. Zdarza się, że chory koryguje czynnie opadanie kończyny niedowładnej, przez co powstają wahadłowe ruchy w górę i w dół.

® Objaw Cacciapuoliego - polecamy choremu leżącemu tyłem uciskać silnie wyprostowaną kończyną dolną naszą dłoń, podłożoną pod piętę lub dolną część podudzia; wówczas druga kończyna, jeśli jest niedowładna, unosi się.

® Objaw Grasseta-Bychowskiego - choremu leżącemu tyłem polecamy trzymać jedną kończynę dolną uniesioną, a potem zgiąć do tego samego poziomu kończynę górną; z kolei czynimy to samo z drugą kończyną; niedowładna jest ta kończyna, która opada z chwilą uniesienia drugiej.

® Objaw Raimista - polecamy choremu leżącemu tyłem, z kończynami dolnymi szeroko odwiedzionymi, przywodzić jedną z kończyn wbrew stawianemu przez nas ręką oporowi; wówczas kończyna druga - w razie niedowładu - ulega mimowolnemu przywodzeniu.

•    Objaw Hermana (tzw. objaw podążania kończyny niedowładnej) polega na tym, iż kończyna niedowładna biernie odwiedziona, znajdująca się w ułożeniu pośrednim, ulega mimowolnemu przywodzeniu z chwilą, gdy odwodzimy kończynę zdrową. Objaw ten występuje szczególnie wyraźnie w niedowładach połowiczych kurczowych; może być pomocny w rozpoznawaniu strony porażonej u chorych nieprzytomnych. Jeśli objaw ten występuje obustronnie, świadczy to o obustronnym niedowładzie mózgowego lub rdzeniowego pochodzenia.

Próbę Cacciapuotiego, Grasseta-Bychowskiego, Raimista i Hermana wykonuje się kolejno z każdą kończyną.

® Objaw Huntingtona - przy kaszlu lub napinaniu się kończyna dolna niedowładna zgina się w stawie biodrowym, prostuje się w stawie kolanowym i zarazem się unosi.

® Objaw Hoovera - badający umieszcza swe dłonie pod piętami chorego leżącego tyłem, polecając mu naciskać na te dłonie; ucisk odczuwa się jedynie po stronie nieporażonej kończyny. Wtedy badający wyjmuje rękę spod zdrowej kończyny, umieszcza ją na powierzchni grzbietowej stopy i poleca choremu unosić zdrową kończynę. W razie niedowładu badający nie odczuwa żadnego dodatkowego ucisku na ręce znajdującej się pod piętą kończyny niedowładnej.

9o5. Badanie koordynacji mchów

*

Badanie koordynacji ruchów przeprowadzamy za pomocą tzw. prób koordynacyjnych, których celem jest wykrycie zaburzeń w tym zakresie w postaci zbaczania (dysmetria), bezładu (ataksja) lub asynergii (asynergia). Ataksja może być wywołana na skutek zaburzeń czucia głębokiego (tzw. ataksja tylnosznurowa) albo z powodu zaburzeń czynnościowych móżdżku (tzw. ataksja móżdżkowa lub asynergia). Bezład wywołany zwyrodnieniem sznurów tylnych (ataksja) od bezładu móżdżkowego (asynergia) pozwalają odróżnić następujące cechy:

® w bezładzie ataktycznym (np. w wiądzie rdzenia) chwianie się kończyny występuje w czasie całego ruchu; w asynergii raczej w końcowej fazie ruchu,

® kontrola oczu koryguje bezład w ataksji w daleko większym stopniu aniżeli w asynergii,

® w ataksji stwierdza się zaburzenia czucia głębokiego (proprioceptywncgo), w asynergii zaburzeń tych nie ma,

® asynergia przebiega często z drżeniem zamiarowym.

Tabela 9.3. Różnicowanie ataksji tylnosznurowej i móżdżkowej

Objawy	Ataksja tylnosznurowa	Ataksja móżdżkowa
Czucie głębokie	mniej lub bardziej zaburzone	nieza burzone
Wyrównanie przez kontrolę wzroku	istnieje	brak
Odruchy głębokie	osłabione albo zniesione	lekko osłabione
Oczopląs	nie występuje	zwykle występuje
Zaburzenia mowy	nie występują	czasem występują
Zaburzenia w postawie ciała	nie występują	występują

Łatwe wykrycie zaburzeń koordynacyjnych w kończynach górnych umożliwiają następujące próby kliniczne:

Próba „palec-nos” - polecamy choremu dotknąć koniuszka swego nosa palcem wskazującym, przy zamkniętych oczach, najpierw szybko, a potem powoli. Jeśli przy tym zamierzonym ruchu pojawia się drżenie, którego amplituda zwiększa się w miarę zbliżania się do nosa, a zarazem drżenie staje się szybsze, określamy to jako „drżenie zamiarowe” (ryc. 9.3),