14
Zgodnie z definicją podaną na wstępie i na podstawie przeglądu wymienionych wyżej procesów technologicznych można stwierdzić, że do technologii materiałów należą następujące procesy konwencjonalne:
- metalurgia, której produktem są metale i stopy,
- obróbka plastyczna, w wyniku której otrzymuje się wyroby hutnicze, od-laiwki oraz gotowe części maszyn,
- odlewnictwo,
- metalurgia proszków,
- łączenie metali, a szczególnie spawanie i napawanie,
- obróbka cieplna i cieplno-chemiczna,
- przetwórstwo materiałów niemetalowych, szczególnie polimerów.
Spośród sposobów niekonwencjonalnych należy tu wymienić:
- kształtowanie laserowe,
- niekonwencjonalne procesy kształtujące wymienione w tablicy 1.2,
- procesy ulepszające warstwy powierzchniowe, szczególnie warstwy wierzchnie, prowadzone z wykorzystaniem skoncentrowanych źródeł energii.
Niektóre z wymienionych procesów, np. odlewanie, służą na ogół do wytwarzania półwyrobów z materiałów uzyskanych w procesie metalurgicznym, inne, np. obróbka plastyczna, są stosowane zarówno do otrzymywania półwyrobów, jak i gotowych części. Inne procesy, np. metalurgia proszków lub większość procesów niekonwencjonalnych, są stosowane w końcowych fazach wytwarzania gotowych części maszyn.
[1] Barcik J., Kupkę M., Wala A., Technologia metali, t. 1 i 2, Katowice, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego 1998.
[2] Burakowski T., Wierzchoń T., Inżynieria powierzchni metali, Warszawa, WNT 1995.
[3] Okoniewski S., Technologia maszyn, Warszawa, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne 1993.
[4] Skarbiński M., Technologiczność konstrukcji maszyn, Warszawa, WNT 1977.
[5] Szweycer M., Metalurgia, Poznań, Wyd. Politechniki Poznańskiej 1993.
W tradycyjnym sposobie klasyfikowania procesów metalurgicznych dzieli się jc na procesy związane z metalurgią żelaza, miedzi, cynku, aluminium itd. Każdy z procesów wytwarzania określonego metalu dzieli się na etapy, a te z kolei są realizowane w różnych odmianach. Opanowanie przez studentów wydziałów mechanicznych wyższych szkół technicznych tak ujętej metalurgii jest trudne ze względu na wiele procesów i ich odmian oraz brak powiązania lub luźne powiązanie zagadnień technologicznych z ich podstawami fizycznymi i chemicznymi.
Procesy metalurgiczne można także podzielić według innych kryteriów klasyfikacyjnych. Mogą nimi być cel procesu (uzyskanie pierwiastka metalicznego z rudy i jego rafinacja) oraz chemiczno-fizyczny mechanizm procesu. Taki podział pozwala na najściślejsze powiązanie podstaw i istoty procesów metalurgicznych z zasadami ich technicznej realizacji. Podział ten przyjęto w tym rozdziale, który składa się z trzech części: omówienia procesów metalurgicznych według przyjętych wyżej zasad ich klasyfikacji (podrozdz. 2.1-2.6), omówienia urządzeń metalurgicznych (podrozdz. 2.7) i przedstawienia procesów metalurgicznych wytwarzanych metali (podrozdz. 2.8 i 2.9). W tej ostatniej części przytoczono przykłady
Rys. 2.1. Schemat klasyfikacji procesów metalurgicznych