metalurgia065

130

Tablica 3.5

Cechy odlewów wykonanych wybranymi metodami

	Metoda wytwarzania odlewu
^ ( a4	w formach	liaskowych			metodą wytapianych modeli
	formowanie	formowanie	w koki lach	pod ciśnieniem
	ręczne	maszynowe
Rodzaj stopu	wszystkie stopy	wszystkie stopy	stopy lekkie,	specjalne stopy Al,	w zasadzie
	odlewnicze	odlewnicze	mosiądze, żeliwo,	Mg, Zn, Cu, Pb,	wszystkie stopy,
			rzadziej staliwo	rzadziej stopy Fe,	zwykłe staliwa
				Si	stopowe i stopy trudno obrabialne
Zakres jed-	od kilkudzie-	od kilkudzie-	od kilkudziesięciu	zależnie od wie!-	0,05415 kg
noslkowych	sięciu gramów	sięciu gramów	gramów do 100 kg	kości maszyny:
mas odlewu	do 200 Mg	do 5 Mg;		stopy Zn do 20 kg.
		narzucarkądo		Al do 30 kg (80)
		kilkudziesięciu		Cu do 5 kg,
		ton		Fe do 0,5 kg
Najmniejsza	odlewy żeliwne	odlewy	odlewy żeliwne	ze stopów Zn	0,140,2 mm
osiągalna	- 3 mm,	żeliwne -	344 mm,	0,64 1 mm
grubość ścian	staliwne -	3 mm.	staliwne	Al 0,841,2 mm.
	5 mm,	staliwne -	10415 mm. ze	Cu - 1,5 mm
	nieżelazne -	5 mm,	stopów Al i Cu
	3 mm	nieżelazne -3 mm	3 mm
Stopień	bez ograniczeń	ograniczenia	ograniczenia	ograniczenia	bez ograniczeń
skompliko-		wynikające	wynikające z	wynikające z
wania ksztal-		z kierunku	kierunku usuwania	kierunku usuwania
tów ze-		usuwania	modelu z formy	modelu z formy
wnętrznych		modelu	i braku podatności	i braku podatności
		z formy	formy	formy
Stopień	bez ograniczeń	bez ograniczeń	dowolne kształty	ograniczenia	w zasadzie bez
skompliko-			z rdzeni piasko-	wynikające z	ograniczeń
wania ksztal-			wych, ograniczenia	usuwania rdzeni
tów we-			wynikające ze	metalowych
wnętrznych			sposobu usuwania rdzeni metalowych
Osiągalna	15416	14^16,	14-16,	10412,	11416,
klasa doklad-		w wyjątkowych	w wyjątkowych	w wyjątkowych	W wyjątkowych
ności		przypadkach -	przypadkach - 11	przypadkach - 9	przypadkach - 9
ISO		12
Odchyłka	nieanalizowane	0,640.8,	0,5,	0,3,	0.1540,3
wymiarowa		możliwe- 0,5	możliwe - 0,3	możliwe - 0,075	zależnie od two-
na 100 mm					rzywa modelu, for-
wymiaru odlewu					my i odlewu
Osiągalna	powyżej 100	powyżej 100	404100	10420,	10430,
chropowatość powierzchni Rz [mm]				wyjątkowo 2410	wyjątkowo 2410

Tablica 3.6

Cechy metod wytwarzania odlewów

		Metoda wytwarzania odlewu
Cecha procesu	w formach formowanie ręczne	piaskowych formowanie maszynowe	w koki lach	pod ciśnieniem	metodą wytapianych modeli
Wielkość	produkcja	produkcja seryjna	produkcja wiel-	produkcja wielko-	produkcja seryj-
produkcji	jednostkowa	i masowa, zwykle	koseryjna, dla	seryjna, zwykłe od	na oraz małe
		ponad 100 szt.	stopów Al ponad 1000 szt., odlewy z żeliwa ponad 500 szt	10 do 20 tys. szt. i masowa	serie odlewów skomplikowanych, trudno obrabiainych
Podstawowe	możliwość	łatwość mechani-	ścisła drobno-	duża dokładność	duża dokładność
zalety	produkcji	zacji	ziarnista struktu-	wymiarowa,	wymiarowa
	jednostkowej,	1 automatyzacji,	ra, oszczędność	znaczna oszczęd-	i gładkość po-
	brak ograniczeń	brak większych	na obróbce,	ność na obróbce	wierzchni,
	w kształtach	ograniczeń	szybkość produk-	skrawaniem,	łatwość sterowa-
	odlewów	w kształtach odlewów	cji, łat%vość mechanizacji	szybkość produkcji	nia procesem krzepnięcia
Podstawowe	mała dokład-	średnia dokład-	ograniczony	konieczność	ograniczony
wady	ność wymiaro-	ność wymiarowa	zakres stosowania	posiadania ma-	zakres stosowa-
	wa	i gładkość powierzchni	- wysoki koszt kokit	szyn, bardzo wysoki koszt form, możliwość powstawania wad typu porowatość skurczowa	nia, trudność mechanizacji
Zakres	produkcja	powszechnie	produkcja małych	produkcja odle-	produkcja ma-
stosowania	części zamień-	stosowana do	odlewów, głów-	wów o skompli-	łych, bardzo
	nych, części maszyn prototypowych	produkcji małych i średnich odlewów (do 5 t)	nic ze stopów Al	kowanych kształtach ze stopów Zn i A!	skomplikowanych odlewów ze stopów trudno obrabiainych

3.6.3. Kształtowanie odlewu

Kształt odlewu jest związany przede wszystkim z wymaganiami wynikającymi z jego funkcji. Jednak często niewielkie zmiany kształtu, nie wpływające na funkcjonalność, mogą znacznie uprościć wytwarzanie odlewu. Rozpatrując zatem tech-nologiczność kształtu odlewu, najwygodniej jest analizować kolejne etapy jego powstawania. Niżej omówiono podstawowe zasady, które powinny być respektowane podczas konstruowania odlewów.