mikro1

Rozdział 2

GOSPODARKA RYNKOWA

A.    WPROWADZENIE

Prawo popytu stanowi, że ceteris paribus przyrost (spadek) ceny jakiegoś dobra powoduje spadek (wzrost) wielkości popytu na nie. Graficznym wyrazem działania prawa popytu jest przesunięcie na krzywej popytu.

Oprócz ceny na wielkość popytu wpływają również czynniki pozacenowe. Najważniejsze z nich to: zmiany dochodów, zmiany gustów, zmiany cen dóbr komplementarnych i substytucyjnych oraz oczekiwania cenowe. Warunek ceteris paribus prawa popytu dotyczy zmian tych czynników. Graficznym wyrazem oddziaływania czynników pozacenowych jest przesunięcie się krzywej popytu (w lewo lub w prawo).

Prawo podaży stanowi, że ceteris paribus wzrost (spadek) ceny jakiegoś dobra powoduje wzrost (spadek) wielkości podaży tego dobra. Graficznym wyrazem działania prawa podaży jest przesunięcie na krzywej podaży.    \

Oprócz ceny na wielkość podaży wpływają również czynniki pozacenowe. Najważniejsze z nich to: zmiany cen czynników produkcji, zmiany technologii, zmiany poziomu subsydiów i podatków. Graficznym wyrazem wpływu czynników pozacenowych jest przesunięcie się krzywej podaży (w lewo lub w prawo). Cena równowagi i ilość równowagi mają miejsce w punkcie, w którym przecinają się krzywe popytu i podaży. Równowaga rynkowa zmienia się za każdym razem gdy wpłynie na nią zmiana ceny lub któryś z czynników pozacenowych.

Nadwyżka rynkowa ma miejsce, gdy wielkość podaży przewyższa wielkość popytu. Występuje gdy cena jest wyższa od ceny równowagi.

Niedobór na rynku ma miejsce gdy wielkość popytu przewyższa wielkość podaży. Występuje on wówczas gdy cena jest niższa od ceny równowagi.

Model pajęczyny tłumaczy proces kształtowania się równowagi rynkowej poprzez wzajemne dostosowywanie się wielkości popytu, ceny rynkowej i wielkości podaży. Jeśli przy pewnej ilości dobra konsumenci są w stanie zapłacić cenę wyższą od ceny równowagi to producenci reagują wzrostem wielkości podaży. Opóźnienie reakcji podaży sprawia, że nowa, większa ilość może być sprzedawana w następnym okresie po cenie niższej niż pierwotnie.

Popyt potencjalny to maksymalna wielkość zapotrzebowania przy cenie równej zero. Popyt efektywny to wielkość zapotrzebowania przy danej cenie większej od zera.

B.    WYBIERZ PRAWIDŁOWĄ ODPOWIEDŹ

1.    Cena absolutna chleba wzrosła bardziej niż cena absolutna pozostałych dóbr. Cena relatywna chleba:

a)    zmalała,

b)    wzrosła,

c)    nie można określić bez informacji o cenach wyjściowych,

d)    nie zmieniła się.

2.    Które z poniższych kategorii są strumieniami:

a)    ilość pieniądza w obiegu,

b)    miesięczne dochody rodziny,

c)    roczne wydobycie węgla w Polsce,

d)    poziom oszczędności gospodarstw domowych.

3.    Które z poniższych zdań są ilustracją prawa popytu:

a)    w wyniku wzrostu ceny telewizorów wielkość popytu na nie zmalała, przy nie zmiennych innych czynnikach,

b)    popyt zawsze spada jeśli spadają dochody,

c)    wojna cenowa sprzedawców pomarańczy spowodowała wzrost wielkości popytu na nie, przy niezmienności pozostałych czynników,

d)    popyt na lody zdecydowanie spada w styczniu i lutym przy pozostałych czynnikach niezmiennych.

4.    Które z poniższych zdań są ilustracją prawa podaży:

a)    strajki w kopalniach spowodowały spadek podaży węgla,

b)    wzrost cen giełdowych złota spowodował wzrost rozmiarów jego podaży przy pozostałych czynnikach niezmiennych,

c)    import samochodów wywołał spadek podaży małych fiatów i polonezów, przy pozostałych czynnikach niezmiennych,

d)    podniesienie przez rząd podatku dochodowego spowodowało spadek podaży rowerów.

5.    Który z poniższych czynników nie narusza warunku ceteris paribus dla prawa popytu na rynku samochodów:

a)    wzrost ceny benzyny,

b)    wzrost ceny stali,

c)    wzrost ceny biletów kolejowych,

d)    wzrost ceny samochodów.

6.    Które z poniższych czynników naruszają warunek ceteris paribus dla prawa podaży na rynku mebli:

a)    wzrost ceny mebli,

b)    wzrost ceny drewna,

c)    spadek ceny mebli,

d)    spadek ceny mieszkań.

7.    Który z poniższych czynników narusza warunek ceteris paribus ó\a prawa popytu na rynku samochodów:

a)    wzrost cen benzyny,

b)    wzrost płac w przemyśle,

c)    wzrost cen biletów kolejowych,

d)    wzrost ceny samochodów.

8.    Który z poniższych czynników nie narusza warunku ceteris paribus dla prawa popytu na rynku węgla:

a)    wzrost ceny gazu ziemnego,

b)    prognoza mroźnej zimy,

c)    wzrost cen węgla,

d)    wzrost opłat ekologicznych dla kotłowni węglowych.

9.    Wybierz pary dóbr komplementarnych:

a)    samochód i rower,

b)    samochód i benzyna,

c)    samochód i bilet kolejowy,

d)    samochód i ubezpieczenie obowiązkowe OC.

10. W gospodarce wolnorynkowej cena równowagi jest:

a)    najwyższą jaką jakikolwiek konsument jest w stanie zapłacić,

b)    najniższą jaką jakikolwiek dostawca jest w stanie przyjąć,

c)    określana przez przecięcie krzywych podaży i popytu,

d)    ceną ustalaną przez największą firmę na rynku.

- 13 -