3

Rozdział IV

AKTY PRAWODAWCZE

1. WPROWADZENIE

1.1. Ustaliliśmy, że w systemie prawa stanowionego prawo współkształtuje prawodawca oraz doktryna i praktyka prawnicza. Teraz przyj rżymy się bliżej aktom prawodawczym stanowionym obecnie w Polsce. Dowiemy się więc, gdzie znajduje się abstrakcyjna bezpośrednia informacja o prawie oraz czym różnią się od siebie informacje zawarte w różnych aktach prawodawczych. Nie będziemy interesować się na razie treścią prawa, ale głównie formą, w jakiej jest wyrażane.

Termin „akt prawodawczy” („źródło prawa”, „akt prawotwórczy”) będziemy odnosić do aktów, które powstały w drodze stanowienia albo w rezultacie porozumień uprawnionych do prawodawstwa podmiotów prawa (umowy prawodawcze). W każdym przypadku chodzi o obowiązu jący z woli państwa tekst zawierający nie jakiekolwiek przepisy, lecz prze pisy prawa (np. kodeks honorowy Boziewicza też zawiera przepisy, ale nie jest to akt wydany przez kompetentny organ prawodawczy, mocą którego ustanowione jest prawo).

akt prawodawczy a akt normatywny

W praktycznym języku prawniczym używane jest też określenie „ald normatywny”. To pojęcie ma szerszy zakres. Przez akt normatywny ro zumie się każdy tekst zawierający normy postępowania. Nic muszą to być reguły pochodzące od władzy publicznej, niekoniecznie także generalnie-abstrakeyjne. W tym ujęciu można powiedzieć, że każdy akt prawotwórczy w systemie prawa stanowionego można nazwać aktem normatywnym, natomiast tył , ko niektóre akty normatywne, z jakimi spotykamy się w życiu, to akty

/

, <« i vvi >( wórcze.j Aktami normatywnymi można nazwać niektóre decyzje or-

,. ;iiipw państwa zawierające normy konkretnie-indywidualne. Na przykład i liwaly parlamentu o powołaniu określonych osób na odpowiednie sta-

•i,maska państwowe. Nazwę tę często stosuje się w praktyce również "lico rozmaitych aktów zawierających ogólne dyrektywy dotyczące sto-"■v .mia i inteipretacji prawa (tzw. wytyczne), a także wobec innych ak-iVm zawierających dyrektywy postępowania adresowane przez organy malwowe do jednostek im podległych, wydawane bez wyraźnej kompe-*■ ni ji do prawotwórstwa, ajedynie oparte na przepisach, które określają Miśnia i zakres działania danego organu (instrukcje).

Akiami normatywnymi nazywa się także powszechnie akty zawierające .. urny tworzone poza aparatem władzy publicznej przez rozmaite orga-u n je, takie jak partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia.

I ly normatywne takich organizacji (np. statuty) w zasadzie regulują tyl-i .1 ilosunki wewnątrzorganizacyjne, wiążą członków organizacji i są za-i pieczone sankcjami organizacyjnymi, a nie przymusem państwowym. Mi są prawem w przyjętym tu rozumieniu.

Współcześnie w każdym państwie kompetencje do stanowienia aktów , i m nlwórczych przysługują wielu organom władzy publicznej.

11 Akt normatywny a akt prawodawczy

Akt normatywny

Akt prawodawczy („źródło prawa”)

■j

I ' A Mganem władzy publicznej (państwowej lub samorządowej) jest .lim luli grupa osób, która na podstawie obowiązującego prawa podej-; m|i d/.inłania władcze uważane za działania państwa (lub samorządu), •ni,my są obsługiwane przez urzędy (np. minister to organ, minister-; i, nr

i ii|'.my uzyskują kompetencje do działania na podstawie Konstytucji

• , -lim