98866

W systemie prawa stanowionego orzeczenia sądowe też odgrywają pewną rolę; sady, co prawda nie tworzą prawa, ale wyrok Sądu Najwyższego może wskazać określony sposób interpretacji, który w praktyce wiąże sądy niższego rzędu; sądy niższego rzędu nie są nią formalnie związane, czyli mogą ją stosować, ale nie muszą.

Ad 2

System prawa określonego państwa

W nowożytnych czasach regułą jest obowiązywanie prawa na danym obszarze, a prawo danego państwa wiąże także obywateli państw obcych, którzy są na jego terenie - zasada terytorialności (wyjątki: placówki dyplomatyczne, statki i samoloty).

W średniowieczu obowiązywała zasada osobliwości prawa. Daną osobę obowiązywało prawo, z którego się wywodziła, np. u Germanów podlegało się tylko prawu szczepu, z którego się pochodziło.

Prawo ma strukturę hierarchiczną, tzn. każdy akt zajmuje inne miejsce w strukturze prawa obowiązującego. Ta liierarchiczność jest pochodną hierarchii organów państwa tworzącego prawo. Jej wskazanie nie jest rzeczą łatwą i oczywistą.

1.    konstytucja

2.    ustawy zwykłe, a także, jeżeli występują, rozporządzenia i dekrety z mocą ustawy

3.    rozporządzenia (wydawane przez Prezydenta, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, Ministrów, itp.)

4.    zarządzenia (wydawane przez Prezydenta, Radę Ministrów...)

5.    instrukcje, okólniki... tu hierarchia się zaciera

umowa międzynarodowa - trudna do umieszczenia w hierarchii, jest £ ustawie.

Z hierarchii norm prawnych w polskim systemie prawa wynikają następujące konsekwencje:

1.    norma wyższego rzędu pochodzi zazwyczaj od organu stojącego wyżej w hierarchii

2.    norma wyższego rzędu reguluje sprawy większej wagi niż norma niższego rzędu materia ustawowa - ogół spraw, które nie mogą być regulowane aktami niższego rzędu niż ustawy

3.    podstawą obowiązywania normy niższego rzędu jest zawsze określona norma wyższego rzędu; każde zarządzenie lub rozporządzenie musi mieć podstawę ustawową do jego wykonania, na którą należy się we wstępie po wdać

4.    norma niższego rzędu nigdy nie może uchylić normy wyższego rzędu

5.    norma wyższego rzędu może wskazywać treść normy niższego rzędu

Zupełność systemu prawa - termin ten ma trzy znaczenia:

1. zupełność obowiązywania systemu prawa, czyli zupełność walidacyjna - system prawa jest zupełny w znaczeniu obowiązywania norm prawnycli, gdy o każdej dowolnej normie możemy powiedzieć, czy należy do tego systemu czy nie. Pojecie zupełności systemu prawa w tym znaczeniu jest synonimem zamkniętości systemu prawa; system prawa jest zamknięty wtedy, kiedy wyraźnie normy należące do systemu różnią się od norm do niego nie należących. Norma prawa należąca do systemu obowiązuje, a nie należąca - nie.