WOS

1    -+ wMJuK.Y.esne systemy prawa.

♦system prawa stanowionego - stanowienie prawa przez organ ustawodawczy, z zachowaniem procedur

‘system prawa precedensowego tworzony przez orzeczenia sędziów, nic mają odniesienie do prawa stanowionego

♦system prawa oparty na panującej religii pozostaje w zwitku z religią islamską oraz Koranem

•    system hybrydalny - funkcjonuje np w Egipcie system mieszany 1/2

2    Prawo Zbiór norm postępowania powszechnie obowiązujący na tcrylorium danego państwa, ustanowione przez kompetentne organy władzy publicznej, albo normy normy oparte na praktyce, czyli normy zwyczajowe, uznane prze/ państwo za obowiązujące Zwyczaj jest wytworem długotrwałego przekonania społecznego, iż pewne działanie czy też postępowanie jest właściwe. W wyniku wieloletniej praktyki powstaje treść normy, która jest stosowana przez społeczeństwo lub jego część Za sprawą decyzji władzy lub organu państwowego norma zwyczajowa może zostać włączona do systemu prawa skodyfikowanego.

Norma prawna - to wypowiedz zawarta w akcie prawotwórczym, wyrażająca polecenie określonego zachowania się w konkretnych okolicznościach Norma prawna składa się

z.

I    lipotezy - określającej osobę do wobec, której kierowany jest obowiązek określonego zachowania się. oraz opis sytuacji, której dana nor ma dotyczy

Dyspozycji wskazującej sposób postępowania

Sankcji ustalającej konsekwencje nie zastosowania się do danej normy.

3    Hipoteza - osąd. teoria, które podlegają weryfikacji

Dyspozycja - drugi element składowy normy prawnej. Określa ona postępowanie do jakiego zobowiązany jest - w okolicznościach określonych przez hipotezę • adresat normy Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej

Sankcja - jest to społeczna reakcja na określone działanie jednostki w postaci kary lub nagrody w danej zbiorowości w zależności od ;ego. czy jednostka ta dztaia zgodnie lub niezgodnie z ustalonymi w tej zbiorowości regułami. Karane są działania, które są niezgodne z imperatywami, a nagradzane te, które są zgodne z preferencjami.

<1 Źródła prawa

-    an.. 87 Konstytucji RF

-    źródła prawa powszechnie obowiązującego na terenie RP oraz mające wewnętrzny charakter

-    podstawowym aktem prawnym jest umowa przyjmowana przez Parlament, podpisana przez Prezydenta

-    rozporządzenia wydawane przez organy wymienione w Konstytucji

5 Aki normatywny - wynik działania organu państwowego wyposażonego w odpowiednie kompetencje prawodawcze, wydany w granicach kompetencji i zgodny z procedurami. Skierowany do adresata generalnego . Np Konstytucja o. Przepis prawny - podstawowa jednostka aktu normatywnego, np każdy z ari Ustawy jest przepisem prawnym, przepisy nakazujące, zakazujące itp Normy prawne - przepisy o bardzo rozbudowanych hipotezach ora/ dyspozycjach, które nie są sformułowane w jednym przepisie, a nawet czasami nic w 1 akcie.

7 Hierarchia aktów prawnych

I) Konstytucja RP2) prawo UE. ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia prezydent a3) Rozporządzenia-*) Akty prawa miejscowego 8. Prawo materialne normy, które bezpośrednio określają stos. Społeczne, wskazują uprawnienie oraz obowiązku podmiotów tych stosunków, wskazują tez sankcje za przekroczenie uprawnień, normy prawa cywilnego, karnego, adm. konstytucyjnego

0.    Prawo proceduralne - ma charakter służebny wobec materialnego prawa, ogół norm regulujących przepisy urzeczywistnienia prawa materialnego, określają tryb postępowanie przed sądem, określają konsekwencje za nieprzestrzeganie pr. materialnego

10. Funkcje prawa:

-    Funkcja ochronna (prawo chroni obywateli przed nadmierną władzą państwa, a także wskazuje zachowania akceptowane w społeczeństwie)

•    Regulacja żwi«-sj!flci;zneŁvO (prawo kształtnie i utrwala lad społeczny)

-Funkcja prewencyjna (prawo zapobiega i ogranicza skutki wydarzeń niekorzystnych dla społeczeństwa)

-    Funkcja lepresyjna (prawo zawiera katalog kar wymierzanych za popełnienie niedozwolonych czynów)

•    Funkcja redystrybucyjna (prawookreśła zasady podziału w społeczeńswie dóbr, takich jak np emerytury czy dostęp do pomocy społecznej lub nauki)

-    Funkcja kulturotwórcza (prawo bierze udział w tworzeniu kultury państwa np. poprzez umacnianie systemu wartości)

-    Funkcja stabilizacyjna i dynamizująca (prawo umożliwia wprowadzanie różnego rodzaju zmian, lecz również utrwala istniejący w społeczeństwie porządek)

Regulacja konfliktów (prawo określa msposoby rozwiązywania konfliktów, |K>maga w tym obywatelom)

II    Koncepcje państwa prawa Koncepcja państwa prawa (Immantiela Kant) .-

Ustrój demokratyczny- Hicrarchiczność źródeł prawa - Przestrzeganie procedur prawnych -Równość wobec prawa- Jasne i stabilne prawo konstytucjonalizm -organy stanowiące i stosujące prawo czynią to zgodnie z konstytucją zasada prymatu ustawy - dominującym źródłem prawa jest ustawa 12 I lierarcliia aktów prawnych:

I ) Konstytucja2) l.'stawa'.>) Rozporządzenia, zarządzenia, uchwały 13. Konstytucja-ustawa zajmująca naczelne miejsce wśród innych aktów prawnych Często nazywana jest ustawą zasadniczą, poniew aż normuje sprawy dla społeczeństwa najważniejsze, nvin podstawy ustrojowe, pozycję jednostki w państwie, zwłaszcza jej wolność i prawa obywatelskie czy formy własności.

Ustawa- jest normą prawną regulującą sprawy szczególnej wagi dla obywateli, np Nakładanie obowiązków podatkowych, ograniczenie wolności i praw czy swobody działalności gospodarczej Niektóre ustawy noszą nazwę kodeksu i dotyczą określonej dziedziny prawa

Rozporządzenie to akt normatywny wydany »ta podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie stanowi jedno ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego, obok Konstytucp, ratyfikowanych umów międzynarodowych, ustaw oraz aktów prawa miejscowego.

Zarządzeiiie-aktcm normatywnym wydanym przez Prezydenta RF, Piezesa Rady Ministrów i ministrów oraz sędziów czy kierowników urzędów centralnych na podstawie ustaw i w celu ich wykonywania Ma charakter najczęściej wewnętrzny i obowiązuje tylko jednostki organizacyjne podlegle organowi wydającemu zarządzenie Zarządzenie może być wydane również przez jednostki nic związane z prawem państwowym i ustawodawstwem, które są centralnymi jednostkami rożnych instytucji i korporacji (np. zarząd firmy). Zarządzenie tak wydane ma charakter i funkcjonuje jako wewnętrzna zasada postępowania, jednak nie może ono być sprzeczne, ani iamać prawa określonego w ustawach, ustanowionego przez państwo i organy władzy.Odmiennym rodzajem zarządzenia jest dckretacja.14. Publikowanie aktów prawnych - Dziennik Ustaw RP wydawany przez Urząd Rady Ministrów - ogłasza się w nim Konstytucje. Ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia z mocą ustawy-Monitu: Polski-opublikowanie aktu. me jest warunkiem jego obowńązywania-Wojcwódzkie Dzienniku Urzędowe - służą publikowaniu prawa miejscowego

15 Trzy generacje praw człowieka

I .prawa podstawowe: niezbędne do życia, tajemnicy korespondencji 2.prawa ekonomiczne i socjalne, do pracy, wypoczynku, renty 3 prawa ekologiczne oraz do korzystania z osiągnięć cywilizacji prawa do pokoju, czystego powietrza, wolnej od zanieczyszczeń gleby i wody. bezpiecznej dla zdrowia żywności

17 Lad międzynarodowy - układ sit politycznych i gospodarczych w skali globalnej, wyznaczany przez relacje panujące pomiędzy podmiotami stosunków międzynarodowych

18. 4 Czynniki kształtujące stosunki międzynarodowe.

1.    Czas2. Zasięg Terytorialny3. Strukturad. Dynamika i Intensywność oddziaływań

19 Rodzaje mocarstw

-    legiuriame - uziaiają sKUieczine we wszysiKicn uzicuzmacu, aie wjeunym legionie np Francja. Niemcy

-    sektorowe - działają skutecznie tylko w jednej dziedzinie (sektorze)

20 Misja dyplomatyczna - przedstawicielstwo dyplomatyczne danego państwa w innym państwie lub organizacji międzynarodowej.

Funkcje misji dyplomatycznej obejmują:

reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym; ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, w granicach ustalonych przez prawo międzynarodowe; prowadzenie rokowań z rządem państwa przyjmującego;

zaznajamianie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami panującymi w państwie przyjmującym i z rozwojem zachodzących w nim wydarzeń oraz zdawanie z tego sprawy rządowi państwa wysyłającego; popieranie przyjaznych stosunków pomiędzy państwem wysyłającym a państwem przyjmującym oraz rozwijanie pomiędzy nimi stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych. Misja dyplomatyczna może być stała (np. ambasada) lub tymczasowa (powołana do jakiegoś konkretnego celu np rokowania pokojowe).

21.    Podmioty stosunków międzynarodowych

-    państwa

-    międzynarodowe organizacje rządowe:

(np. ONZ. IJE, NATO, EFTA, UNESCO)

powoływane przez państwa; celem rozwój współpracy międzynarodowej

-    międzynarodowe organizacje pozarządowe:

(np. Amncsly International, Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Przyjaciele Ziemi, Międzynarodowa Federacja Piiki Nożnej, Międzynarodowy Komitet Olimpijski) powoływane na drodze porozumienia organizacji czy stowarzyszeń: cele różnorodne mające zasięg międzynarodowy np. ochrona praw człowieka, ochrona środowiska rozwój nauki, kultury;

22.    Państwa poza on/. Watykan (status obserwatora), Palestyna (status obserwatora). Republika Chińska(Tajwmi) Somaliland, Sahara Zachodnio. Zgromadzenie Ogólne - składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich. Rada Bezpieczeństwa - najważniejszy organ ONZ

Rada Gospodarcza i Społeczna zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, prawami człowieka, przygotowuje projekty konwencji, ustala wytyczne dla organów pomocniczych.

Rada Powiernicza obecnie praktycznie nie działa Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

Sekretariat - organ wykonawczy pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego

23    Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, mniej poprawnie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (ang. Noilh Atlantic Treaty Organizalion, NATO, fr. Organisation du Traitć de rAtlantique Kord, OTAN), w skrócie NATO. potocznie Pakt Północnoatlantycki, organizacja polityczno-wojskowa powstała w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 roku Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii

Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia Norwegia, Portugalia, Wiochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była obrona militarna przed atakiem ZSRR.

W sumie 26 członków, w tym Francja, która nie należy do struktur wojskowych Sojuszu. Najmłodszych członków NATO' Litwę, Łotwę, Estonię, Słowację. Słowenię, Rumunię i Bułgarię zaproszono do członkostwa na szczycie w Pradze (listopad 2002). Kraje tc stały się członkami NATO 2

kwietnia 2004 Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są Albania. Macedonia i Chorwacja. Państwa członkowskie nieuczestniczące w strukturach wojskowych NATO. Grecja &#S?211: od 14 sierpnia 1974 do 20 października 1980, Francja &r*8211. wystąpiła w 1966 roku, częściowo powróciła w 1995 roku. Hiszpania &382I 5: od momentu przystąpienia do 1997 Etapy rozszerzania NATO w Europie. Każde z państw przystępuje do NATO dobrowolnie, po przeprowadzeniu debaty publicznej oraz stosownej ratyfikacyjnej procedury parlamentarnej. Pakt Północnoatlantycki

gwaTTliTłUjc    . .•.vvjk-......prawa r:‘    ^: •

międzynarodowe, które należy bezwzględnie respektować. Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949 r. Sam Traktat jest w istocie bardzo prostym dokumentem złożonym z 14 artykułów określających najważniejsze zobowiązania sojuszników wobec siebie z osobna, jak i Sojuszu jako całości. Szczególnie ważny z punktu widzenia aspektu obronności jest ail. który mówi o tym, ze atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim

traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. Zawarta w tym artykule formuła casus tbedons jest szczególnym rodzajem solidarności wojskowej między członkami Sojuszu. NATO jest organizacją stawiającą

sobie za cci zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Z

prawnomiędzynarodowego punktu widzenia NA TO jest międzynarodową organizacją międzyrządową opartą na sojuszniczym systemie

bezpieczeństwa /godnie z Traktatem Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków międzynarodowych Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie - środkami politycznymi i militarnymi • wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie

bezpieczeństwa zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego, rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stalą i aktywną

współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlautyckicj Rady Partnerstwa wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu.

24    Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE).

Istniała w latach 1972-75 i tworzona była przez 33 państwa europejskie (be/. Albanii) oraz USA i Kanadę

Dot. zbiorowego bezpieczeństwa i współpracy europejskiej

Zakończyła się podpisaniem w Helsinkach Aktu Końcowego (I sierpnia I975r). w

którym uznano:

nienaruszalność granic, równość państw,

pokojowe regulowanie sporów, prawo narodów do samostanowienia, meingerowanie w spory wewnętrzne, poszanowanie praw i wolności człowieka.

Odniesiono się do zasad zawartych w Karcie NZ

W i 994 i KBWE przekształciło się w Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) z siedzibą we Wiedniu.

OBWE nic posiada własnych sił zbrojnych.

Nic dysponuje środkami przymusu w postaci sankcji ekonomicznych 25. Grupa Wys/ehrad/.ka określenie stosowane od 1991 r w stosunku do trzech państw środkowoeuropejskich Czechosłowacji, Eolski i Węgiet Trójkąt Wyszehradzki. Po rozpadzie Czechosłowacji 1993 r. “trójkąt" przekształcił się w "grupę" i obejmował: Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. Głównym celem Grupy była współpraca /. IJnią Europejską i NATO w kwestii przystąpienia ich do struktur tych organizacji. Jedyną instytucją Grupy jest Międzynaiodowy Fundusz Wyszehradzki W 1992 r. w ramach grupy zostało zawarte Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA), pomiędzy Polską a Czechami, Słowacją i Węgrami.

26    Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (Efta) powstała 3 maja 1960 utworzona w celu utworzenia strefy wolnego handlu między członkami siedziba w Genewie. Teraz członkami EFTA sa Islandia Licchenstein Norwegia Szwajcaria.

27    Integracja - łączenie państw na gruncie gosp. politycznym i ekonomicznym Dezintegracja - PRZECIWIEŃSTWO

Spor w ra/.ie zbieżności interesów danych państw Konflikt istnieje groźba użycia siły