PB040653

106_Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich_

Albedo ścian odgrywa pewną rolę w kształtowaniu się fotoklimatu pomieszczeń. Ściana pobielona odbija 40-50% padających na nią promieni, natomiast ściana brudna 15-20%. Bielenie ścian ma więc nic tylko znaczenie sanitarne, lecz także fotoklimatyczne. Istotna jest też czystość i grubość szyb. Grube szyby okienne, np. ze szkła zbrojonego, przepuszczają niewiele światła, zaś nie myte przez 3 tygodnie zatrzymują ok. 50%, a zamarznięte i brudne aż 80% światła. Pewien wpływ na jasność pomieszczeń inwentarskich ma rodzaj umaszczenia zwierząt i sposób ustawienia ich na stanowiskach.

Oświetlenie sztuczne pomieszczeń inwentarskich zależne jest od ilości, rozmieszczenia, rodzaju i mocy użytych źródeł światła. Najczęściej stosuje się lampy żarowe o mocy 60, 75 lub 100 W, jarzeniowe o mocy 25 i 40 W, rzadziej rtęciowe czy sodowe. Barwa światła emitowanego przez sztuczne źródła powinna przypominać światło dzienne, dlatego też zaleca się obecnie stosowanie w obiektach dla zwierząt lamp rtęciowych i żarowo-rtęciowych (tab. 3.4). Oświetlenie sztuczne jest w zasadzie uzupełnieniem oświetlenia naturalnego, niekiedy jednak jest to jedyne oświetlenie, np. w bczokiennych budynkach dla tuczników czy drobiu. O ile w tuczamiach światło należy do drugorzędnych czynników środowiskowych, o tyle w kurnikach dla drobiu nieśnego i rzeźnego jest to jeden z najważniejszych czynników zoohigic-niczno-technologicznych. Przykłady programu świetlnego dla drobiu nieśnego przedstawiono w tabeli 3.5.

Przy ocenie oświetlenia sztucznego należy zwrócić uwagę na:

* wielkość natężenia światła i długość dnia świetlnego

* równomierność oświetlenia pomieszczenia, głównie strefy przebywania zwierząt

* barwę światła emitowanego przez sztuczne źródła

* możliwość automatycznego regulowania natężenia światła i czasu oświetlania.

Potrzebną ilość żarówek (punktów świetlnych) w pomieszczeniu inwentarskim obliczamy ze wzoru:

HEf ipK

I w-s,

gdzie: L* - potrzebna ilość żarówek

Z - natężenie oświetlenia w luksach (wg norm zoohigienicznych)

P - powierzchnia pomieszczenia w m²W - moc żarówek w W

S, - współczynnik zależny od mocy żarówek, który wynosi przy żarówkach 15-25 W - 3,8,40 W - 4,2,60 W - 5,0.

Tabela 3.4. Typowe źródła światła sztucznego w pomieszczeniach dla zwierząt (Lewis i Morris. 1998) ^

Typ	Moc _ (W)	Czas zapalenia	Wydajność lumcn/W	Trwałość (h)
Żarowe (wolfranowc)	15-1000	_	10-18	1000
Fluoroscencyjne (standardowe)	15-125	1-2 s	45-72	9000/15000
Fluoroscencyjne (kompaktowe)	5-55	1-2 s	35-70	10000
Sodowe (wysokoprężne)	50-1000	3,5-5 min	52-105	28500
Sodowe (niskopręźne) Rtęciowe (próżniowe)	18-180 CA *)AAA	8-10 min	90-142	16000
Halogenowe (metaliczne)	zuuu 100-2000	3.5- 5 min 3.5- 5 min	30-50 62-102	20000 14000

Tabela 3.5. Przykłady programu świetlnego dla kur nieśnych