PB040661

122 Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich

występują również przy nieprawidłowo wyprofilowanych rusztach. Ruszt o ostrych kaniach i złej fakturze jest często przyczyną zranienia, a nawet amputacji strzyków u bydła. Przeprowadzone w Szwecji badania wykazały, w oborach wolnowybiegowych bezściółkowych o betonowych podłogach, schorzenia wymion wystąpiły u 20% krów w stadzie, a w oborach wolno-wybiegowych ściółkowych tylko u 8% krów stwierdzono te schorzenia. Również w oborach uwięziowych podłogi ściółkowe zmniejszały o 30% schorzenia wymion w porównaniu do bezściółkowych. Badania przeprowadzone w warunkach krajowych wykazały, że odsetek nieczynnych ćwiartek wymieniowych był w oborze bezściółkowej 4-krotnie wyższy aniżeli w oborach ściółkowych.

Drugą grupą schorzeń zaliczanych do floor dieseases są schorzenia kończyn.

Fol. 4.4. Lochy hodowlane w fermie przemysłowej na wybiegu - widoczny przy ogrodzeniu kanał gnojowy przykryty rusztem betonowym

U loch, knurów i starszych tuczników, w przypadku twardego legowiska podłogi, nadmiernej chropowatości i zawilgocenia, obserwuje się dużą ścieralność rogu podeszwowego i ściennego, liczne pęknięcia rogu pode* szwowego i opuszkowego. Typowymi zmianami w kończynach u świń, przy utrzymaniu bezściółkowym są ropnomartwicowe zapalenia skóry w okolicy obwódki racicy i szpary międzyracicznej. Twarda podłoga jest przyczyną powstawania licznych nakostniaków. U loch i knurów stwierdza się ponadto otarcia skóry na wysokości stawów: skokowego i nadgarstkowego.

Urazy te prowadzą do ropnych stanów zapalnych tkanek tej okolicy, więza-del i torebki stawowej. W okolicy obręczy miednicy występują odgniecenia i ropnie. Schorzenia kończyn u świń w warunkach technologii przemysłowych (fot. 4.4) stanowią główną przyczynę brakowań zwierząt. Wskaźnik ten wynosi średnio 35-40%.

U bydła urazy mechaniczne kończyn, które powstają w wyniku twardych, nierównych, chropowatych i mokrych podłóg, prowadzą do powierzchownego i głębokiego zapalenia tworzywa racicowego, martwicy ścięgna zginacza głębokiego, ropnego zapalenia stawu racicowego, ropni metasta-tycznych, zniekształceń stawowych i okołostawowych. Obserwowane schorzenia kończyn u bydła, w 80% dotyczą kończyn tylnych. Schorzenia te sprawiają zwierzęciu duży ból, co zmusza je do przebywania w pozycji leżącej przez dłuższy czas. Bydło wtedy źle przeżuwa, traci apetyt, występują problemy z rują, spada produkcja. Ogólnie przyjmuje się, że w chowie alkierzowym schorzenia kończyn powodują spadek wydajności mlecznej o ok. 10%. Zwłoka w rozpoczęciu leczenia może spowodować obniżenie produkcji o 20%. Straty ekonomiczne wynikające ze schorzeń kończyn to nie tylko spadek mleczności u krów, ale również duży wskaźnik wybrakowań zwierząt, często wartościowych pod względem genetycznym.

Porównanie wydajności mlecznej u krów ze schorzeniami kończyn i krów zdrowych przedstawia poniższe zestawienie:

Cecha	Grupa krów	Liczebność	Średnia wydajność
Wydajność	kulejących	68	4324
mleka w kg	zdrowych	68	5312
Wydajność	kulejących	68	181
tłuszczu w kg	zdrowych	68	224

Z zestawienia widać, że w bezściółkowych budynkach inwentarskich podłogi stanowią nadal jeden z ważniejszych czynników etiologicznych różnych schorzeń, których konsekwencją są straty produkcyjne wynikające z obniżenia produkcji lub eliminacji danych sztuk z dalszej hodowli. Dlatego należy zalecać wszędzie tam, gdzie to jest możliwe stosowanie podłóg ściółkowych. Należy bezwzględnie zapewniać podłogi ściółkowe zwierzętom młodym (cielęta i prosięta) oraz zwierzętom reprodukcyjnym (maciory, knury, krowy i buhaje).

Osobnym zagadnieniem są podłogi w klatkach bateryjnych dla kur nieśnych. Najczęściej są to pręty lub kraty druciane (metalowe) pokryte tworzywem sztucznym, odporne na uszkodzenia mechaniczne i chemiczne. W przypadku niedostosowania podłóg do wymogów anatomiczno-fizjolo-gicznych kur może zalegać na nich kałomocz, co powoduje zabrudzenia