PB040690

178 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

paszy zwierzęta idą na drugi koniec kojca napić się wody. Zgodnie z naturalnym zachowaniem, pijąc oddają mocz a następnie w tym samym miejscu kał. Potem wracają na górę po słomę. Słoma jest częściowo zjadana, korzystnie wpływa na przewód pokarmowy, ponadto służy zwierzętom do zabawy oraz jako ściółka. Aktywność zwierząt sprawia, że słoma wraz z odchodami sukcesywnie zsuwa się po pochyłej podsadzce. W końcu spada poza furtkę na korytarz gnojowy. Części kojca, w której przebywają zwierzęta. przez cały czas okresu tuczu nie sprząta się. Zużycie słomy jest niewielkie (od 100-300 g słomy dziennie na każde zwierzę).

Podłogi bezściołowe są zawsze przyczyną licznych schorzeń kończyn u świń i bolesnych kulawizn. Schorzenia te zaliczamy do tzw. technopatii stanowiących najczęstszą przyczynę brakowania loch i knurów w fermach z bezściołowym systemem utrzymania. Stwierdzane zmiany u tych zwierząt to ropno-martwicze zapalenie skóry okolicy obwódki racicy, szpary między-racicznej i koronki. Ponadto obserwuje się także nadmierne ścieranie przyśrodkowej krawędzi nośnej raciczki zewnętrznej oraz przerost wierzchołka raciczki wewnętrznej, prowadzący do deformacji kończyn oraz objawów kulawizny. Stwierdzane są też liczne szczeliny ścian racic oraz nadmierne ścieranie ich krawędzi nośnej powodując bolesność kończyn, częstą ich deformację, a nawet odwarstwicnie nasad kości udowej i piszczelowej. W licznych badaniach wykazano także zniekształcające zapalenia stawów pę-cinowego, nadgarstkowego, skokowego i kolanowego oraz nieliczne złamania kości długich i pęknięcia spojenia łonowego i kulszowego. W okolicach stępu i łokcia stwierdza się ropnie i rozległe zapalenia tkanek okołostawowych. Bezściołowe podłogi są także przyczyną licznych zranień i otarć skóry u prosiąt, najczęściej w okolicy koronki stawów pęcinowych, nadgarstkowych oraz skokowych. Urazy te mają wprawdzie charakter ograniczony i powierzchowny, niemniej jednak mogą stanowić bramy wejścia dla zakażeń bakteryjnych. U prosiąt śliskość podłogi może potęgować także częstość występowania rozkroczności kończyn (spleyleg).

Konsekwencją schorzeń kończyn u loch i knurów są zaburzenia w rozrodzie. Ból towarzyszący kulawiznom u loch może prowadzić do zaniku rui, a w przypadku jej wystąpienia do niemożności utrzymania ciężaru knura w czasie aktu kopulacyjnego. U knurów, toczące się procesy chorobowe, zwłaszcza kończyn tylnych, utrudniają pokrycie samicy (impotentia coeundi).

Decyzje co do wyboru typu podłóg powinny być podejmowane z uwzględnieniem warunków mikroklimatycznych kształtowanych poprzez parametry konstrukcyjne budynku oraz systemy wentylacyjno-kanalizacyjne.

Fot. 5.14. Bolesna rana w okolicy stawu skokowego

Żywienie i system zadawania paszy

Zmiany żywienia świń w aspekcie dobrosianu dotyczą dwóch odrębnych problemów: pierwszy z nich odnosi się do dietetyki (skład pasz, fizjologia trawienia), drugi natomiast do systemów zadawania paszy.

Obserwowane u loch stereotypie polegające na pozorowaniu żucia, mlaskaniu, gryzieniu krat i prętów itp. są związane z dyskomfortem pokarmowym odnoszącym się do rodzaju karmy lub innych niewypełnionych potrzeb z zakresu żywienia. Nadto, odchylenia ilościowe i jakościowe w dawkach paszowych prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Polepszenie dobrostanu świń poprzez manipulacje żywieniowe można osiągnąć poprzez zwiększenie smakowitości paszy, zwiększenie w niej udziału makro- i mikroelementów i innych ciał czynnych, zwiększenie udziału włókna, dostosowanie konsystencji pasz do stanu fizjologicznego zwierząt, żywienie uwzględniające dzienną ilość pobranych składników pokarmowych -a nie ich procentową zawartość w paszy, niedopuszczenie do osłabienia kondycji loch w czasie laktacji, stymulowanie funkcji wydzielniczej żołądka u prosiąt, dostosowanie czasu i częstotliwości karmienia do potrzeb behawioralnych zwierząt i wiele innych zabiegów. Problemy higieny paszy, tzn stopnia świeżości, obecności czynników antyżywieniowych, toksycznych skażeń mikrobiologicznych, a także czystość urządzeń do jej zadawani: stanowią wymogi dobrostanu nic podlegające dyskusji.

Czynniki powodujące atrakcyjność paszy oddziałują na trzy odczucia zapach, smak i smakowitość. Świnie odbierają 4 główne smaki - słodki gorzki, kwaśny i słony. Odczucie zapachu i smakowitości są blisko powią zanc. Zapach odczuwany jest, gdy jedzenie znajduje się na zewnątrz jam; ustnej, a smakowitość w trakcie żucia pokarmu. W trakcie żucia jedzeni*