Modulanty

MODULANTY - KLASYFIKACJA S. JODŁOWSKIEGO

Def. Wyrazy meokreślające, które nie stanowią, składników wypowiedzenia (należą, do tzw. obudowy wypowiedzenia), nie zacieśniają, zakresu (nie determinują) składników budujących zdanie, ich funkcja polega na zaznaczaniu pozakonstrukcyjnych elementów wypowiedzenia, dodają dodatkowe informacje do treści całego wypowiedzenia (a nie jednego składnika).

typy modulantów	przykłady	użycie
sytuujące - wskazują dodatkową informację, zaznaczają sytuację, odnoś zącą się do całego wypowiedzenia	tylko, także, jeszcze, już, dopiero, właśnie, przeciwnie, zwłaszcza, przede wszystkim, szczególnie	Tylko ojciec ci pomoże. (= nikt inny poza ojcem nie pomoże) Nauczyła ją też gotować, (oprócz gotowania nauczyła ją także innych rzeczy) Jedynie tobie mogę to powiedzieć. Oni już idą
waloryzujące treść logicznie — charakteryzują stosunek treści wypowiedzeń do rzeczywistości	tak, nie, owszem, naprawdę, istotnie	Ojciec nie przyjechał, (zaprzeczam całemu zdaniu: ojciec przyjechał, stwierdzam, że to nieprawda) Naprawdę nic się nie stało, (naprawdę - potwierdzam prawdziwość wypowiedzenia, że nic się nie stało)
modalne - zaznaczają rodzaj postawy mówiącego wobec realności treści wypowiedzi,	a)    osądzające (zaznaczają stopień wiedzy o realności treści wypowiedzenia): na pewno, niezawodnie, może, pono, snadź, prawdopodobnie, podobno, chyba, niechybnie b)    pytające (zmieniają wypowiedzenie w pytanie): czy?, -li?, no? c)    życzące (zmieniają wymowę wypowiedzenia w życzenie): niech, niechby, oby, bodaj	a)    Ona może przyjdzie, (poddaje w wątpliwość treść zdania), Na pewno zdasz ten egzamin, (wyraża pewność mówiącego co do treści wypowiadanego zdania) b)    Czy idziesz z nami? (zmienia zdanie w pytanie) c)    Oby tym razem poszło lepiej, (wyraża postawę życzącą nadawcy względem treści wypowiedzenia)
afektujące — wskazują na emocjonalny stosunek mówiącego do treści wypowiedzenia	no, -że, raczej, nawet, aż, nareszcie, zresztą, koniecznie, przecież, przynajmniej, bynajmniej, na szczęście	Nareszcie jesteś, (wyraża radość, pozytywne emocje związane z przyjściem danej osoby) Zrobiłam aż trzy błędy, (nadawca emocjonalnie ocenia negatywnie zrobienie trzech błędów)
wprowadzające - wprowadzają dany składnik wypowiedzenia i stanowią jego uzasadnienie	na przykład, ewentualnie, mianowicie	Moja córka zna wiele języków, na przykład angielski, niemiecki i hiszpański.

IMIESŁOWY

PRZYŁÓWKOWE

PRZYMIOTNIKOWE

WSPÓŁCZESNY (-ąc) - dla czasowników niedokonanych

UPRZEDNI

(-łszy/-wszy) dla czasów, dokonanych

CZYNNY

CZASU TERAŹNIEJSZEGO (-ący/a/e)

BIERNY

CZASU PRZESZŁEGO (-ny/a/e; -ty/a/e; -ony/a/e)

CZYNNY

CZASU PRZESZŁEGO

(-ły/a/e), np. zgniły, osiwiały, stęchły, opuchły, umarły, zbutwiały, omdlały (przez niektórych językoznawców traktowane jak przymiotniki)